Plastik PET şişe dağları tarih olacak. Polyester yiyerek hayatta kalan bir bakteri evrim geçirerek, doğada yüz yılda çözülebilen PET şişeleri enzimiyle birkaç gün içinde geri dönüştürüyor. Bilim insanları enzimin çözücü özelliğini hızlandırmaya çalışıyor.
Bilim insanları, doğada çözümü yüzyıllar süren ve kirliliğe yol açan plastikleri çözebilecek bir enzim geliştirdi. BBC Türkçe'nin haberine göre doğada çözülmeleri yüzlerce yıl süren plastik şişelerde kullanılan PET'lerin, PETase adlı enzim sayesinde birkaç gün içinde çözülebililiyor. Japonya'da bir çöplükte keşfedilen enzim, doğada da PET yiyen bir bakteri tarafından salgılanıyor. Ideonella sakaiensis adlı bakteri, plastik yiyerek ürettiği enerjiyle hayatta kalıyor. Araştırmacılar bu türü Japonya'daki liman kenti Sakai'de bir plastik geri dönüşüm tesisinde 2016'da bulmuştu. Araştırmada yer alan Portsmouth Üniversitesi'nden Prof. John McGeehan, plastiğin yalnızca 50 yıldır doğada büyük miktarlarda var olduğuna dikkat çekerken bu sürenin bir bakterinin evrim geçirmesi için kısa bir süre olduğunu söyledi. PET'lerin dahil olduğu plastik grubu olan polyesterler doğada da oluşuyor.
BAKTERİ EVRİMLEŞTİ
Prof. McGeehan bu polyesterlerin bitki yapraklarını koruduğunu, bakterilerin de milyonlarca yıldır bunları yemek için evrimleştiğini, fakat bu polyesterlerden PET yemeye geçmelerinin beklenmedik bir hızda yaşandığını belirtti. Bilim insanları PETase enziminin nasıl çalıştığını çözdükten sonra küçük eklemelerle bu enzimi daha verimli hale getirdi.
PEF'LERİ DE ÇÖZÜYOR
Araştırmacılar enzimi PET'e alternatif olarak geliştirilen bitki tabanlı PEF plastiğinde denediğinde bir sürprizle karşılaştı: PETase, PEF'leri daha başarılı çözüyordu. Prof. McGeehan, geri dönüşüm tesislerinde polyesterlerin her geri dönüşümde kalitelerinin düştüğünü ve kullanılamaz hale geldiğini fakat PETase'nin plastiği temel yapı taşlarına ayrıştırarak daha iyi geri dönüşüm sağlayacağını söyledi. Enzimin endüstriyel üretimi içinse PET'i daha hızlı çözebilen bir hale getirilmesi gerekiyor. Bu da bir kaç yıl demek...
BBC Türkçe
Editör: Turgut Bozgeyik
