Suriye’de Baas rejiminin yıkılmasının ardından, 8 Aralık’ta göreve gelen yeni yönetim, 13 yıl süren acımasız savaşın ardından ülkeyi yeniden inşa etme ve 'yozlaşmış ekonomik sistemi sona erdirme' sözü vermişti.
Suudi Arabistan merkezli Al Arabia'nın haberine göre, cihatçı Heyet Tahrir Şam'ın (HTŞ) kontrolündeki yeni Şam yönetimi, Esad ile bağlantılı büyük iş insanlarının geniş ticari faaliyetlerini incelemek üzere bir komisyon kurdu.
Haberde yer alan iddialara göre, bu iş insanlarından biri de Al Arabiya tarafından 'Türk vatandaşı olduğu öne sürülen' Samir Foz. Diğeri ise tıpkı Foz gibi geçmişte Esad'a yakın olan ve geçmişte uyuşturucu kaçakçılığı ile suçlanan Muhammed Hamşo. Her iki ismin de 'Suriye'deki savaştan rant sağlama' suçlamasıyla, ABD'nin yaptırım listesinde olduğu biliniyor.
Suriye Ticaret Bakanı Maher Halil Hasan ve Suriye Yatırım Kurumu Başkanı Ayman Hamaviye, Esad rejimiyle bağlantılı bazı iş insanlarıyla iletişimde olduklarını doğruladı, ancak isim ya da ayrıntı paylaşmadı.
Suriye Ticaret Bakanı Maher Halil Hasan
MİLYAR DOLARLIK İMPARATORLUK
Al Arabiya'ya göre, yeni yönetimin Esad yönetimiyle bağlantılı güçlü şirketlere karşı nasıl bir tutum sergileyeceği henüz tam olarak netlik kazanmış değil.
Ancak bu yaklaşım, ekonominin geleceğini şekillendirmede önemli bir rol oynayacak. Zira yeni yönetim, Washington ve müttefiklerini, yaptırımları kaldırmaya ikna etme mücadelesi veriyor.
HTŞ'nin kontrolündeki yeni hükümet bu kapsamda, devrik başkanın müttefiklerine ait milyarlarca dolarlık para trafiğini incelemeye başladı. Reuters'in haberine göre, bu süreçte bazı iş insanlarıyla görüşmeler yapıldı.
Suriye Merkez Bankası’ndan sızan yazışmalara göre, Şam’ın kontrol altına alınmasından birkaç gün sonra yeni hükümet, Esad ile bağlantılı şirketlerin ve bireylerin mal varlıklarını ve banka hesaplarının dondurulması talimatını verdi.
Daha sonra bu talimat, özellikle ABD'nin yaptırım listesinde yer alan isimleri kapsayacak şekilde genişletildi.
FOZ VE HAMŞO'NUN ŞAM'A DÖNÜŞÜ
Biri HTŞ yetkilisi ve konuya yakın iki Suriyeli kaynağa göre, Samir Foz ve Muhammed Hamşo, Ocak ayında yurt dışından Suriye’ye döndü ve HTŞ'nin Şam’daki önde gelen isimleriyle bir araya geldi.
Üç kaynak, halk arasında eski rejimle olan yakın bağları nedeniyle tepki çeken bu iki iş insanının, yeni yönetime destek olma sözü verdiğini öne sürdü. Öte yandan, Foz’un Türk vatandaşı olduğu ve görüşmelerin ardından Şam’dan ayrıldığı iddia edildi.
Hükümetin kurduğu komisyonun yapısı ve üyeleri ile söz konusu kişilerle yapılan görüşmeler kamuya açıklanmadı.
Samir Foz ve Muhammed Hamşo
SAMİR FOZ KİMDİR?
Arap basınından derlenen bilgilere göre, Foz ailesinin faaliyetleri, 1980'lerin sonunda Lazkiye'de inşaat, gayrimenkul ve gıda sektörlerinde başladı. Ancak daha sonra faaliyet alanları genişletilerek şeker rafinasyonu, ticaret, taşımacılık, medya ve turizm gibi çeşitli sektörlere yayıldı.
2019 yılında ABD Hazine Bakanlığı'na bağlı Yabancı Varlıklar Kontrol Ofisi (OFAC), Samir Foz ve bağlantılı 16 kişi ile kuruluşa, Esad rejimi ile olan ilişkileri nedeniyle, 'Suriye'deki savaştan kazanç sağladıkları' gerekçesiyle yaptırım uyguladı.
Yeni komisyonun kurulmasının ardından, Foz’un uzun yıllardır iş ortağı olan Halidun Zubi, Foz’un Suriye yetkilileriyle görüşmeler gerçekleştirdiğini doğruladı.
Şam’ın merkezinde, Foz Grubu’nun çoğunluk hissesine sahip olduğu Four Seasons Oteli’nin lobisinden konuşan Zubi, “Foz, yeni yönetimle iş birliğine açık olduğunu ve Suriye halkı ile yeni devlete her türlü desteği vermeye hazır olduğunu iletti” dedi.
MUHAMMED HAMŞO KİMDİR?
Hamşo, Suriye'nin önde gelen ekonomik figürlerinden biri. Baas iktidarı döneminde Şam Ticaret Odası Genel Sekreterliği de dahil olmak üzere birçok önemli pozisyonda bulunduğu bilinmekte.
Ayrıca Suriye Ticaret Odaları Federasyonu Genel Sekreterliği görevini yürüttüğü, milletvekilliği yaptığı ve birçok şirketin sahibi olduğu da açık kaynaklarda yer alan bilgiler arasında.
Hamşo aynı zamanda, Suriye ordusunun Dördüncü Tümen Komutanı ve Beşar Esad'ın kardeşi Mahir Esad’ın ekonomik ortağı olarak tanınıyor. Tümeni finanse ettiği ve askeri faaliyetlerini desteklediği iddiaları bulunuyor. Hamşo’nun ekonomik imparatorluğu, telekomünikasyon, gayrimenkul, medya ve ticaret gibi geniş bir yelpazeyi kapsıyor.
Kendisine 'uyuşturucu ticareti yapmak' gibi ciddi suçlamalar yönelten ABD ve Avrupa Birliği (AB), Hamşo'yu 2011 yılından itibaren yaptırım listesine aldı.