Sofraların vazgeçilmezi çay, yapılan zamlardan sonra neredeyse artık lüks oldu. Bu hafta itibarıyla yeni bir zam daha geldi. Böylece çaya haziran ayından bu yana yapılan zam yüzde 110'u aştı.
Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) hesaplanırken, endeksin içindeki gıda ve alkolsüz içeceklerin payı son 3 yıldır yüzde 25’in üzerine çıkarıldı. 2021’de yüzde 25,94 olan pay, geçen yıl yüzde 25,32, bu yıl ise yüzde 25,43 olarak uygulanıyor. Tüketicilerin en çok tükettiği ürünlerin başında çay geliyor.
Trabzon Ticaret Borsası verilerine göre Türkiye’de günde 245 milyon bardak çay içiliyor. Başka bir ifade ile ayda 735 milyon, yılda ise 8 milyar 820 milyon bardan çay tüketiliyor. Yani çok çok özel durumlar hariç Türkiye’de çay içmeyen kişi bulmak neredeyse imkansız.
1 KG ÇAY 150 LİRAYI GEÇTİ!
Peki günlük yaşantımızın vazgeçilmezlerinden olan çayın fiyat hareketlerindeki gelişim nasıl diye soracak olursanız, işte o zaman çayın tadı kaçıyor diyebiliriz. Çünkü özellikle yılın ikinci yarısından itibaren çay fiyatlarına adeta aralıksız zam yapılıyor.
Sadece Haziran-Ekim döneminde çay fiyatlarında yüzde 88 zam yapılırken, 1 kg çay fiyatı 120 liranın üzerine çıkmıştı. ÇAYKUR çay fiyatlarına yönelik resmi bir açıklama yapmıyor. Hatta kurumun internet sitesinde bu konuyla ilgili en son duyuru Mayıs ayında yapılmış ve içeriği de ‘çay fiyatlarına zam haberleri gerçeği yansıtmıyor’ şeklindeydi.
Ekonomim'den Hüseyin Gökçe'nin aktardığına göre, ancak bu hafta itibarıyla çaya yeni bir zam daha geldi ve marketle ÇAYKUR’un en çok tüketilen çayının fiyatı 147-155 lira bandına çıktı. Bu artışın, ÇAYKUR’un toptan fiyatlara yaptığı zamdan mı yoksa marketlerin re’sen yaptıkları zamdan mı kaynaklandığını bilmiyoruz. Bildiğimiz şu ki haziran ayından bu yana çaya yapılan zam yüzde 110’u geçmiş durumda.
Türkiye’de çay fiyatlarının temel belirleyicisi ÇAYKUR. Gerek yaş çay alımlarında, gerekse kuru çay satışında özel sektör firmaları hemen ÇAYKUR’u takip ediyor. Bu yıl yaş çay alım fiyatları Cumhurbaşkanı seçiminden yaklaşık 10 gün önce AKP'li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanmıştı.
ÇAY SANAYİCİLERİ FİYATI YETERSİZ BULUYOR
Yaş çay fiyatı geçen yıla göre yüzde 64 oranında artırılarak 11.3 liraya çıkarıldı. Yaş çay alım fiyatındaki yüzde 64’lik artışa karşılık, kuru çayın nihai fiyatına yapılan zammın yüzde 120’yi geçmesine rağmen, çay sanayicileri fiyatı yine de yetersiz buluyorlar. Hatta çay fiyatının 200 liraya yükselmesi gerektiğini dile getiriyorlar.
Sohbet ettiğimiz önemli bir özel sektör markasının yöneticisi, bu fiyat artışlarına karşılık ÇAYKUR’un hâlen maliyetinin altında satış yaptığını belirtirken, 1 kg çayın şirkete yaklaşık 120 liraya mal olduğunu söylüyor. Kendilerinin de benzer maliyetlerle karşı karşıya olduklarını kaydeden sanayici, ucuz fiyata satış yapan firmaların batma riskiyle karşı karşıya olduğunu, hatta bir firmanın da konkordatoya girmek zorunda kaldığının altını çiziyor.