Gelir Dağılımı İstatistikleri 2024 verilerini paylaşan İstanbul Planlama Ajansı'na (İPA) göre, gelir dağılımındaki uçurum derinleşiyor. 2014-2024 yılları arasında İstanbul’da en yüksek gelire sahip yüzde 10’luk kesimin payının en yoksul yüzde 10’luk kesimin payına oranı 9 kattan 14 kata yükseldi.
Yoksulluk sınırının altındaki bireylerin yüzde 93,8'lik kısmı konut masraflarındaki artışın getirdiği yüke dikkati çekiyor. 2024 itibarıyla yapılan hesaplamalar Türkiye'deki yaşlı nüfusun yüzde 23,3'ünün yoksulluk veya sosyal dışlanma riski yaşadığını ortaya koyuyor.
EMEKLİLERİN PAYI AZALIYOR
2009-2024 arası dönem baz alındığında emekli sayısında kaydedilen yüzde 85,3'lük artışa rağmen tüm gelir içerisindeki emekli aylığının payında yüzde 2,7'lik bir azalma meydana geldi.
GELİR DAĞILIMINDAKİ BOZULMAYI İSTANBULLULAR DAHA ÇOK HİSSEDİYOR
Sıfıra doğru gelir dağılımında eşitliği, 1'e doğru bozulmayı ifade eden Gini Katsayısı İstanbul'da 0,428'e ulaşmış durumda. Ortalama gelirlere bakıldığında son 10 yılda en yoksul yüzde 20'lik grup, geliri en az artan grup oldu.
Hane halkı kullanılabilir gelire göre bakıldığında; Türkiye için Gini Katsayısı 2014 yılında 0,379 iken; 2024 yılında bu gösterge 0,039 puan artışla 0,418’e yükseldi. İstanbul için Gini Katsayısı 2014 yılında 0,357 iken; 2024 yılında bu gösterge 0,071 puan artarak 0,428’e yükseldi.
YOKSUL DAHA YOKSUL, ZENGİN DAHA ZENGİN
İstanbul’da hane halkı kullanılabilir gelire göre sıralı yüzde 20’lik gruplar itibarıyla bakıldığında; 2014 yılından itibaren ortalama geliri en az artan grup en yoksul yüzde 20’lik gelir grubu olurken; ortalama geliri en fazla artan grup geliri en yüksek yüzde 20’lik grup oldu. En yoksul yüzde 20’lik grubun ortalama geliri son 10 senede 10,8 katına çıkarken; geliri en yüksek yüzde 20’lik grubun ortalama geliri 14,5 katına çıktı.
İPA'nın gelir dağılımına ilişkin diğer tespitleri ise şöyle oldu:
"İstanbul’da en yüksek gelire sahip yüzde 10’luk kesimin payının en yoksul yüzde 10’luk kesimin payına oranı son 10 yılda 9 kattan 14 kata yükseldi. Toplumun en yüksek gelir elde eden yüzde 10’unun elde ettiği payın en düşük gelir elde eden yüzde 10’unun elde ettiği paya oranı şeklinde hesaplanan P90/P10 oranı; İstanbul’da 2014 yılında 9,25 iken; 2024 yılında bu oran 13,91’e yükseldi.
TÜİK 2024 yılı 'Yoksulluk ve Yaşam Koşulları İstatistikleri' bültenine göre bölgesel düzeyde eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60’ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre; İstanbul’daki yoksul sayısı 2 milyon 756 bin kişi olarak hesaplandı.
KONUT MASRAFLARI YOKSUL BİREYLERE YÜK GETİRİYOR
TÜİK Gelir Dağılımı ve Yaşam Koşulları Araştırması’na göre, eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60’ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırının altında olan bireylerden konut masraflarının yük getirdiğini belirtenlerin oranı 2021-2024 yılları arasında yüzde 88,9’dan yüzde 93,8’e yükseldi. Aynı dönem dikkate alındığında; 2021 yılının başından itibaren Tüketici Fiyat Endeksinin 'Konut' kalemindeki artışın yüzde 423,7 olduğu görüldü.
100 YAŞLIDAN 23'Ü YOKSULLUK VEYA SOSYAL DIŞLANMA RİSKİ ALTINDA
Yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında olanların oranı yüzde 29,3 olduğu görülürken; 2021-2024 yılları arasında bu oranın 0-17, 18-64 yaş grupları için azaldığı; 65 yaş üstü nüfus için arttığı gözlemlendi. 2021 yılında Türkiye’de 100 yaşlıdan 17’si yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altındayken; 2024 yılında 100 yaşlıdan 23’ü riski altındadır."
İPA Başkanı Buğra Gökce de verilere ilişkin sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda şu görüşlere yer verdi:
"Türkiye’de her 4 yaşlıdan yaklaşık 1’i yoksulluk ve sosyal dışlanma riski altında. Yoksulluk sınırının altında yaşayanların yaklaşık yüzde 94’ü için konut masrafları yük getiriyor. 2021 yılında Türkiye’de 100 yaşlıdan 17’si yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altındayken, 2024 yılında bu oran 23’e çıktı.
''İSTANBUL'DAKİ YOKSUL SAYISI 2,7 MİLYON''
Türkiye’de 2009 ile 2024 yılları arasında emekli sayısı yüzde 85,3 oranında artarken; tüm gelir içerisinde emekli aylığının payı yüzde 2,7 azalarak yüzde 18,3’ten yüzde 15,6’ya geriledi. TÜİK 2024 yılı 'Yoksulluk ve Yaşam Koşulları İstatistikleri' bültenine göre bölgesel düzeyde eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60’ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre; İstanbul’daki yoksul sayısı 2 milyon 756 bin kişi olarak hesaplandı. Yoksulluk sınırının altında olan bireylerin yüzde 93,8’i konut masraflarının yük getirdiğini belirtti."