“Kirazın derisinin altında kiraz, Narın içinde nar, Benim yüreğimde boylu boyunca Memleketim var.”
Eğer Kalamış’ın sokaklarında yürürken kaldırımın birinde yerde bu dizeleri görürsen kaldır başını ve bak yanı başında duran eve. Bahçesini kapatan demirlerin üstünde resimleri göreceksin, sonra evin duvarında tam ortasında birbiriyle dans edermiş gibi duran kuşları. Mavi Kaplumbağa resimlerini de unutmayalım. Bahçe kapısından içeri doğru ilerlemek için evin kıdemlisi Çorap ve genç köpeğinden izin almak gerekli. Bizi torun Sabahattin Rahmi Eyüboğlu karşılıyor. Dolu dolu sanata adanmış bir ömürden arkada kalan 2 bine yakın eser. Aslında evde her şey eser niteliğinde bizler için. Yaşanmışlıklar var. Tarihe tanıklık etmiş her bir eşya... Eve adım attığımız andan itibaren ise aklımızda tek bir soru: Bu ev neden müze olmamış ya da neden olamıyor? Ülkesini yurtdışında resimleriyle tanıtmış bir sanatçı var sonuçta ortada. Yazının başında yer alan Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun şiirini bir daha okuyalım. Bu ülkenin aydınlık yüzleri hep memleketim, memleketim ve yine memleketim demiş, ama bu ülkenin başına kim geçerse geçsin dünyanın bildiği, sahip çıktığı sanatçısına onların ülkesine sahip çıktığı kadar sahip çıkamamış. Nasıl yazmış Nâzım Hikmet; Alnımın çizgilerindesin memleketim,/ Memleketim, / Memleketim…
MİMAR TURGUT CANSEVER
1958’de mimar Turgut Cansever’in yaptığı ev, aslında bir atölye olarak tasarlanmış. Bedri Rahmi Eyüboğlu evin tamamlanmasından bir yıl sonra eşi Eren Hanım’la buraya yerleşmiş. Daha sonra iki yıl Amerika’da kalan çift, 1962’de yeniden evlerine geri dönmüşler. 1975’te yaşamını yitiren Bedri Rahmi Eyüboğlu’ndan sonra Eren Hanım bu evde yaşamaya devam etmiş. Eve yapılan ilavelerden sonra ise oğulları Mehmet Eyüboğlu da eve taşınmış ve 2009’a yani vedasına kadar ailesiyle burada yaşamış.
Gerisini torun Sabahattin Rahmi Eyüboğlu’ndan dinleyelim: “1976’dan itibaren babam buraya yerleşiyor ve eve sahip çıkıyor. Eve sahip çıktığı gibi dedemin eserlerine de sahip çıkıyor. Ondan dolayı ev iyi kötü ayakta. Hatırı sayılır bir arşiv var elimizde. Ama dersen ki bir sanatçının işleri korunması gerektiği gibi korunuyor mu? Hayır. Babam 2009’da yaşamını yitirince tek evlat olmanın avantajıyla, yani miras kavgası yok bütün güç artık bende sandım. Ben zannettim ki güç bendeyken her şeyi istediğim gibi yapabilirim. Öyle olmuyormuş o işler. İlk önce bir para kazanman lazım. Fikir güzel, isimler güçlü, Eren Hanım, Bedri Rahmi, evi müze haline getirmek ve gelecek nesillere aktarmak lazım. Kendi tanıdığım, bildiğim sanatsever ailelerin hepsine gittim. Gitmediğim kalmadı. Herkes bana soruyor, ona gittin mi, buna gittin mi?”
HER KAPIYI ÇALDI
Torun S. Rahmi Eyüboğlu’nun çalmadığı kapı kalmamış ve sonuç ortada. Bu ev bir müzeye dönüştürülürse evde bulunan ressam Eren Eyüboğlu’nun ve Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun eserleri ve Anıtlar Kurulu’nda olan bina da profesyonelce korunabilir.
S. Rahmi Eyüboğlu, “Evet burası koruma altında. Bedri Rahmi’nin evi Turgut Cansever’in mimarisi olduğu için. Burası beton karkas bir ev. Ama ahşap ev diye korumaya aldılar. Burayı müzeye çevirmem için Cengiz Bektaş çok uğraştı. Tüm bu uzun uğraşlar sonucunda; Cengiz Bektaş’n da sıtkı sıyrıldı. Benim de sıtkım sıyrıldı.
İş Bankası’nda bir ara sergi açtık. Bedri Bey’in de bütün hakları İş Kültür’de o zaman. O dönemin yöneticisinden bir randevu istedim. Kalktım, gittim. Anlattım derdimi. Olumlu yaklaştılar önce. Ah! dedim, İş Bankası sonuçta, Cumhuriyetin kurucusunun kurduğu banka böyle bir işe destek olabilecek. Bir telefon oradan yine yetkili biri, ‘Size Kibele binasında resimleri muhafaza için yer ayarlayabiliriz. Ama biz bu işe evet diyemeyeceğiz’ dedi. İşte o zaman hani seni kara saplı bıçak gibi var ya dedemin şiirinde, ciğerime sapladılar. Birkaç yıl sonra hastalıklar çaldı kapımı... Sonra mı? Benim yıldızım düştü. Benden sonra çocuklarım ne yapar bilmiyorum. Hiç de baskı kurmuyorum. Ailenin ne olduğunu kendi yüreklerinde anladıklarını devam ettirirler. Babam burayı Bedri Rahmi Apartmanı yapmadı. Benim Eren Hanım Apartmanı yapmaya niyetim yok” diyor.
GELECEK NESİLLER…
Bedri Rahmi Eyüboğlu hayattan göçeli 50 yıl oldu diyor torun Rahmi ve ekliyor, “İş Bankası’ndan sonra beni heyecanlandıracak bir ziyaretçi geldi bu eve. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu. Beylikdüzü’ndeki döneminde Atatürk Kültür Merkezi açmış. O galerinin içinde bir tane resim galerisi var. Adı da Bedri Rahmi Eyüboğlu. Sonra bir kere daha geldi. Ama biliyoruz ki sayın İmamoğlu’nun çok fazla işi var, koca bir İstanbul var.”
BÜYÜK BOYUTLU ESERLER
En büyük eserlerin bir tanesi 32 metrekare. Bir tanesi ise 14 metrekare. Rahmi Eyüboğlu, 32 metrekare olan eseri evde tutamadığı için bir galeriden rica etmiş orada duruyor. 14 metrekare eseri ise güvenli saklayabilmek için sardırmış evde duruyor. Daha neler var neler; Eren Hanım ve Bedri Bey’in kâğıt işleri ve yağlı boya tuval işleri dahil yaklaşık 2 bin den fazla eser. NATO’ya yapmış olduğu mozaik panonun orijinali, mezuniyet resmi, ünlü heykeltıraş Mari Gerekmezyan’ın yapmış olduğu büst, elyazısıyla şiirler, notlar, duvarlarda Bedri Rahmi Eyüboğlu’na ve eşi Eren Hanım’a ait eskizler, tablolar, Bedri Rahmi’nin Güzel Sanatlar Akademisi diploması, Yahya Kemal’in imzaladığı bir fotoğraf, Ara Güler imzalı fotoğraf, raflarda ve sehpaların üzerinde seramik işleri... Saymakla bitiremeyeceğimiz eserler yer alıyor evde.
Bu eserlerin korunması bu evin ise eserlerle birlikte genç nesle aktarılabilmesi için bir müze haline getirmesi gerekiyor. Boşuna mavi kaplumbağa dememişler, mavi önemli. Nasıl diyor Bedri Rahmi Eyüboğlu, “Sen bana boş ver, erik ağacı/ Çiçeğini açmaya bak” Belki ağaçlar çiçek açtığında yani bahara Bedri Rahmi Eyüboğlu Müzesi’nin ilk adımları atılır.
KİTAPLAR...
Dedesiyle ilgili kitaplar çıkaran Rahmi Eyüboğlu ayrıca dedesinin eserlerinden sergiler de açtı. Eren Eyüboğlu ile ilgili de bir kitap çıkaran torun Rahmi, babadan aldığı meşaleyi 5 kitaba getirdi. Bu yıl içinde yeni bir projesi var. Rahmi Eyüboğlu, “2025 yılında büyük bir Bedri Rahmi bombası patlayabilir. Yabancı müzeye gidecek bir Bedri Rahmi resmiyle ilgili. Bana kalsa hemen ayrıntıları anlatacağım sana ama aradaki müze müsade etmiyor. Sonra Eren Hanım’ın da işlerini böyle bir güçlü bir müzeye de verdik mi...” diyor.