Hidrojen yakıt hücreli taşıtlar sadece bilim kurgunun ya da çılgın Ar-Ge deneylerinin konusu değil. Toyota Mirai ve Hyundai Nexo gibi hidrojenle çalışan arabalar zaten var ve yakıt hücresi teknolojisi aktif biçimde evrimleşerek, devlet destekli araştırma ve altyapı fonlarından milyarlarca dolar kazanıyor.
ELEKTRİKLİ ARAÇLARIN ÖNÜ MALİYET SEBEBİYLE AÇILDI ANCAK TEK SEBEP BU DEĞİL!
O halde neden hidrojen arabalar bugün yollarda neredeyse hiç görülmüyor? Ne oldu?
Popular Science Türkçe'nin aktardığına göre Massachusetts Teknoloji Enstitüsüne (MIT) bağlı Enerji Girişiminde çalışan kıdemli araştırmacı bilim insanı Sergey Paltsev, “Cevap çok basit: Ekonomi” diyor. Politikacılar ve araba üreticileri, hidrojenin kimyasal enerjisini elektriğe dönüştürerek elektrik motorunu çalıştıran bu yakıt hücresini bir zamanlar yolcu arabalarının geleceği olarak desteklemişti. Fakat düşen pil maliyetleri ve halihazırda mevcut enerji altyapısının (bkz: elektrik şebekesi) iyi yanları, pilli-elektrikli arabaları öne geçirdi.
MIT Sürdürülebilirlik Bilimi ve Stratejisi Merkezinin de genel müdür yardımcısı olan Paltsev, “Durum sadece arabanın maliyetinden ibaret değil” diyor. Bu önemli bir nokta çünkü Kaliforniya eyaletinde düşük kilometreli hidrojen arabalar yüksek bir indirimle satılıyor.
Hidrojen yolcu arabalarını pilli-elektrikli emsallerine göre tümden daha maliyetli yapan şey ise yakıt sağlama altyapısının olmaması, enerji dönüşümündeki verimsizlikler ve yakıtın pompadaki fiyatı.
Hidrojen arabalara yönelik büyük bir geçiş olması, altyapının devasa ölçüde geliştirilmesini gerektirirdi. ABD Enerji Bakanlığının Alternatif Yakıtlar Veri Merkezi, bugün ülke çapındaki 55 kamusal hidrojen yakıt istasyonunun neredeyse sadece Kaliforniya’da bulunduğunu gösteriyor; yani ülke çapındaki 68.000‘i aşkın aktif elektrikli taşıt şarj istasyonunun yanında. (Kaliforniya’da bile hidrojen yolcu arabalarına yakıt ikmali yapmak görünüşe göre o kadar zor ki Temmuz ayında bu konuda Toyota’ya toplu dava açılmış.)
Michigan Üniversitesi Sürdürülebilir Sistemler ve Hidrojen Bölümünün eş başkanı Gregory Keoleian, Popular Science ile yaptığı ayrı bir görüşmede Honda'nın 2021 yılında Kaliforniya’da bulunabilen iki hidrojen yolcu arabasını devam ettirmediğini, Toyota ve Hyundai ise eyalette yeni hidrojen yolcu arabaları satmaya devam ettiğini aktarıyor.
“Pilli-elektrikli taşıtlar; menzil veya yakıt yükleme süresi ya da ağır yüklerle probleminiz olduğunda sorunlu olabilir” diyor Keoleian. “Hidrojen burada, örneğin uzun mesafe kamyonlarıyla bir rol oynayabilir.”
Raylı veya ticari kamyonlar söz konusu olduğunda, “Yakıt istasyonları daha dağınık” diye açıklıyor Keoleian. “Yakıt tesislerinin yoğunlaşmasına gerek yok. Her köşe başında olmalarına gerek yok. Bu uygulamalar için hidrojenle ciddi bir karbonsuzlaştırma fırsatı var.”
Hidrojen yolcu arabaları için ‘daha parlak güzergahlar’
“Önümüzdeki yıl hiçbir şey değişmeyecek” diyor Paltsev. “Muhtemelen gelecek beş yıl da öyle. Fakat hidrojenli arabalar için daha parlak güzergahlar var.” Bunlardan birisi de hidrojenin, “ağır hizmet nakliyat ve endüstrideki gibi ekonominin başka kısımlarındaki enerji ihtiyaçlarımız bakımından çok daha büyük bir kaynak olduğunun” ortaya çıkması. Sonrasında da yakıt ikmali ve altyapı konusundaki güçlükleri “çözmek daha kolay olacak” ve bunun sonucunda da “hidrojen arabalar için olumlu taşma etkileri ve sinerjiler ortaya çıkacak.”
Paltsev, hidrojen araba ekonomisinin halihazırda dünyanın bazı kısımlarında daha cazibeli olduğunu belirtiyor; örneğin, elektrik fiyatlarının yüksek olduğu Japonya‘yı örnek veriyor bu konuda. Bazı araba üreticileri de halen hidrojen yakıt hücreli yolcu arabalarına yatırım yapıyor. Bu durumun kanıtları, geçenlerde BMW ve Toyota arasında duyurulan bir işbirliğiyle de görülebiliyor. İkili, 2028 yılında BMW marka bir hidrojen arabanın pazara çıkacağını söylüyor.
Paltsev, ABD gibi yerlerde hidrojen yolcu taşıtlarının günümüzde elverişli olmamasının da bu özel yakıt hücresi teknolojisinin uygulamasından “öylece vazgeçilmesinin” sebebi olmaması noktasında uyarıda bulunuyor. “Gelecekte başka pek çok sebepten ihtiyacımız olabilir” diyerek sözlerini sürdüren bilim insanı, jeopolitik meselelerin de piller gibi ham maddelere erişimi aksatabilecek ve hidrojenli arabaları birden ekonomik olarak daha geçerli hale getirebilecek bir etmen olduğunu belirtiyor.