TMMOB Makina Mühendisleri Odası Gaziantep Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Hamit Öztürkmen, 6 Şubat depremlerinin 2.'nci yıldönümü dolayısıyla yaptığı açıklamada, "6 Şubat 2023 tarihinde yaşadığımız o kara geceyi unutmadık, unutturmayacağız..." dedi.
TMMOB Makina Mühendisleri Odası Gaziantep Şubesi'nden yapılan yazılı açıklama şöyle:
11 ilimizi içine alan coğrafyada meydana gelen depremlerde on binlerce yurttaşımızı kaybettik ve on binlerce yurttaşımız yaralandı. Öncelikle yaşadığımız bu büyük felâketten dolayı tüm halkımıza tekrar geçmiş olsun diyor, kaybettiğimiz canlarımıza Allah'tan rahmet, yakınlarını kaybeden vatandaşlarımıza da sabırlar diliyoruz.
Ülkemizde, yaşanan depremlerde meydana gelen can kayıplarının önemli bir kısmı yıkım kaynaklıdır.
Bu nedenle içinde yaşadığımız, çalıştığımız veya düzenli olarak kullandığımız binaların standartlara, yönetmeliklere ve kanunlara uygun inşa edilmesi deprem güvenliği önceliği açısından ilk sırada gelmektedir. Diğer önemli bir husus ise binaların inşa edileceği zeminin uygunluğudur.
Binaların ve zeminin uygunluğunun ne kadar önemli olduğunu, 06 Şubat depremlerinde gördük ve yaşadık.
Bunun dışında deprem sırasında ve sonrasında alınacak önlemler konusunda, sayfalarca, yüzlerce bilgi ve öneri sıralanabilir. Depreme yönelik acil durum planı hazırlanması, acil durum planına yönelik ara ara tatbikat yapılması, evde ki eşyaların yerleşimi, sabitlenmesi, binalara sigorta yaptırılması, deprem ve afet çantası hazırlanması, deprem anında sakin kalınması ve nasıl hareket edileceği, balkona çıkılmaması, asansör kullanılmaması, çök kapan tutun işleminin nasıl yapılacağı gibi yüzlerce öneri sıralanabilir.
İnternette kolaylıkla bulunabilecek (Afat, Akut, vb. web sitelerinde) bu bilgilerin hafızalarda taze tutulması için her vatandaşımızın okuması, deprem ülkesi olan ülkemizde deprem bilincinin bireyler ve çocuklarımız tarafından özümsenmesi gerektiğini önemle belirtiyoruz.
Ancak başta vurguladığımız, deprem güvenliği için birinci şart olan binaların inşasının ve zeminin uygunluğu konusunu tekrar hatırlatarak, bu konuda vatandaşlarımızın bilinçlenmesi, binaların inşası sırasında gerekli özenin göstermesi, denetimlerin yapılması, denetimlerin kağıt üzerinde değil de olması gerektiği gibi yapılması, cezai müeyyidelerin koşulsuz uygulanması, ilgili yönetmelik, standart ve kanunların tekrar gözden geçirilmesi ve uygulanması, imar planının ticari kaygılarla değil, bilimin ve tekniğin öngördüğü şekilde gerçekleştirilmesi, kentleşme bölgelerinin zemine uygun seçilmesi gibi önlemlerin, özellikle ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından titizlikle ve önemle dikkate alınması gerektiğini hatırlatıyoruz.
Çünkü Anadolu’muzda binlerce yılıdır deprem oluyor ve binlerce yıl daha olacak. Deprem değil bina öldürür sözünü unutmadan, yeni binalarımızın inşasının ne kadar önemli olduğunu tekrar vurgulamak istiyoruz. Bunun yanında da mevcut binalarımızın iyileştirilmesi, güçlendirilmesi ve depreme hazırlıklı bir hale getirilmesi de unutulmamalıdır.
Bu en temel doğruların yanında gerek deprem sırasında, gerekse deprem sonrasında edindiğimiz bazı tecrübeleri de paylaşmak istiyoruz.
En önemli sorunların başında, 06 Şubat 2023 tarihinde yaşadığımız deprem sonrasında arama kurtarma çalışmalarında maalesef sınıfta kaldık. Ülke olarak yeterli ve düzenli bir arama kurtarma çalışması yapamadık. Gerek teçhizat eksikliği, gerek uzman arama kurtarma personeli eksikliği, gerekse organizasyon eksikliği gibi nedenlerden dolayı kurtarılması muhtemel vatandaşlarımıza zamanında yetişemedik. Aslında yine ilk söylediğimizi tekrar söylemek istiyoruz, binayı yıkılmayacak şekilde uygun bir yere, uygun bir şekilde inşa edersek, arama kurtarma çalışmalarına bu denli ihtiyaç da kalmayacaktır. Bunun örneklerini Japonya gibi yine deprem kuşağında olan ülkelerde görebiliyoruz.
Bir diğer önemli konu ise deprem sonrası enerji sorunu. Doğalgazın anında kesilmesi nedeni ile kentimizde başta fırınlar olmak üzere, gıda sektöründeki işletmeler günlerce çalışamadı. Özellikle gıda sektörün, stratejik öneme sahip fabrikaların ve deprem sonrası en çok ihtiyaç duyulan hastane ve sağlık kuruluşlarının alternatif yakıtlar ile hizmet verebilmesi sağlanmalıdır. Bunun yanında deprem sonrası olası gaz kaçakları ve dolayısı ile yangın riskleri de göz önüne alınarak doğalgaz tesisatlarında deprem vanası zorunluluğu da düşünülmelidir.
En önemli sorunların başında gelen diğer bir husus ise, deprem sonrası vatandaşların barınma sorunudur. Özellikle aylarca ülke genelinde konteynerler üretildi ve deprem bölgesine tır ve kamyonlar ile taşındı. Çok ciddi trafik sorunu yaratması mı, yolların kilitlenmesi mi, taşınması, indirilmesi mi ne derseniz deyin çok çağ dışı bir uygulama idi. Bunun yerine de daha önce önerdiğimiz modüler konteynerler üretilmesi, hazırda tutulması, bir kamyon ile bir konteyner taşınacağına, belki de onlarca konteynerin bir kamyon ile taşınması, afet bölgesine daha hızlı bir şekilde gönderilip kurulması, en kolay, en hızlı ve en uygun bir yöntem olarak karşımızda durmaktadır. Şu an deprem bölgesi konteyner çöplüğüne dönmüş durumdadır. Bunların olası bir afet sonrası, farklı bir afet bölgesine taşınması sırasında aynı sorunlar ile karşı karşıya kalınacak ve yollar yardım kamyonları yerine, konteyner kamyonları ile dolup taşacaktır. Modüler konteyner üretimi ve hazır depolarda bekletilmesi konusunda gerekirse yasal düzenlemeler ile ilgili kamu kurum ve kuruluşlara görev verilmesi veya belediyeler tarafından kapasitesi ve gücü ölçüsünde yine ürettirilip depolarında hazır bekletilmesi gibi girişimlerin ivedilikle yapılması gerektiğini de hatırlatıyoruz.
Benzer şekilde onlarca hatta yüzlerce öneriler sıralanabilir. Ama bu önerilerin sadece öneri şeklinde kalmaması ve bir an önce hayata geçmesini bekliyor, deprem kuşağında olan ülkemizde, deprem öncesi, esnası ve sonrasında alınabilecek önlem ve tedbirler ile ilgili bilgilerin www.afad.gov.tr, www.afet.akut.org.tr, web sitelerinde tüm vatandaşlarımız tarafından tekrar okunmasını öneriyoruz. Çünkü deprem kuşağında olan ülkemizde, deprem öncesi, esnası ve sonrasında alınabilecek önlem ve tedbirler ile ilgili bilgilerin kamuoyuna yayılması ciddî önem taşımaktadır.
Üzülerek söylüyoruz ama ülkemizde binlerce yıldır olan depremler yine olacak ve benzer sorunlar tekrar yaşanacak. Ülke ve toplum olarak, hasarları en az şekilde atlatmak için bilimin, tekniğin ve aklın öngördüğü şekilde davranmamız gerekmektedir.