Türkiye İşçi Partisi’nin (TİP) kazandığı tek belediye olan Hatay’ın Samandağ ilçesi belediye başkanı Emrah Karaçay, belediyeye gelen İller Bankası payının sadece personel maaşlarını ödemeye yettiğini belirterek “Belediyelerin gelir kaynağının yüzde 70’i direkt deprem sebebiyle kesilmiş durumda” diye konuştu.
Deprem nedeniyle ağır yıkım yaşamış belediyelerin kamu borçlarının affedilmesi gerektiğine dikkat çeken Emrah Karaçay ile depremde yüzde 35’i yıkılan Samandağ’ını konuştuk.
Depremin üzerinden 1.5 yıl geçti. Nasıl gidiyor Samandağ’da hayat, temel ihtiyaçlar karşılandı mı?
Şu anda Samandağ halkının bir fabrika yapalım, istihdam sağlayalım gibi beklentilerinden ziyade yolum yapılsın, evim yapılsın, çöplerim toplansın gibi temel istekleri var. Ama gelin görün ki belediyelerin mali tablosu bunları bile karşılayabilecek düzeyde değil. İl koordinasyon kurulu toplantıları olsun, valilikteki, bakanlarla katıldığımız toplantılarda hep yurttaşın bu temel isteklerini gündeme getiriyoruz.
Her yeri TOKİ yapıyoruz, insanlarımıza ev veriyoruz, bu devletin asil görevlerinden biri, ama eğer biz o sitelerin çöpünü belediye olarak toplayamazsak, ne yapacaksın? Yani o ev hiçbir şey ifade etmez. Bir yaşam alanı olabilmesi için belediyelerin hizmet üretmesi gerek, su götürmesi, altyapıyı götürmesi gerekiyor.
Saydığınız hizmetleri götüremiyor musunuz şu anda?
Belediyeler borç batağında. Belediyeye gelen İller Bankası payı sadece personel maaşlarını ödeyebilecek düzeyde. Deprem bölgesindeki belediyeler emlak vergisi toplayamıyorlar. Ruhsat alamıyoruz. Çünkü TOKİ’lerin ve diğer rezerv alanın içerisinde yapılan yapıların emlak vergisi beş yıl ödenmiyor. Ruhsatlandırmalarını Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yapıyor. Yani belediyelerin gelir kaynağının yüzde 70’i doğrudan deprem nedeniyle kesilmiş durumda. Böyle olunca hizmet üretmek konusunda çok zorlanıyoruz.
Samandağ Belediyesi’nde kaç kişi çalışıyor?
Toplam 420 personeli olan Samandağ Belediyesi’nin bir elektrik teknikeri yok. Bir ampulü değiştirmek için dışarıdan hizmet almam gerekiyor. Sayı olarak aslında ideal bir sayı ama liyakatta sıkıntı var. Ofis personeli saha personelinden daha fazla.
KAMU BORCU BÜYÜK YÜK
Borçlarınızın miktarı nedir?
Borçlarımızın çoğu vergiler, SGK primleri, yapılandırılmış vergi borçlarını kapsayan kamu borçlarıdır. Giderek de borcumuz artıyor. Samandağ Belediyesi’ni 180 milyon TL borçla devir aldık, ama şu an yaklaşık 190 milyon TL borcumuz var. Çünkü geçen üç ayda gelirimizin kısıtlı olmasından dolayı vergileri ve pirim borçlarını ödeyemiyoruz. Ama sahaya, esnafa borcumuz yok. Şu an en ağır yük kamu borcu.
Deprem bölgesi için kamu borcunun silinmesi mümkün olmaz mı, bu konuda talebiniz oldu mu?
En son cumhurbaşkanı yardımcısının da katıldığı toplantıda deprem bölgelerinde ağır yıkım yaşamış belediyelerin kamu borçlarının affedilmesi ya da faizsiz ve uzun vadeli yapılandırılmasını, İller Bankası’ndan gelen katkı payının arttırılmasını ve SGK primlerinin devlet tarafından desteklenmesini istedik. Ama şu ana kadar olumlu bir adım yok.
Samandağ’ın tekrar ayağa kalkması için ne kadar zamana ihtiyaç var?
Bunun için çok büyük bir kaynağa ihtiyaç var. Devletin atacağı adımlarla beraber konutların iki yılda biteceği öngörülüyor ama bunun bir de psikolojik boyutu sözkonusu. Ciddi manevi kaybın olduğu bir yerde tam kapsamlı toparlanmak için çok zamana ihtiyaç var.
220 BİN KİŞİYE HİZMET
Nasıl bir belediyecilik yapacaksınız, diğer belediyelerden farkınız ne olacak?
Herkesle diyalog kanallarımız açık. Hiç kimseye farklı partiden, farklı etnik kimlikten, farklı mezhepten, farklı ideolojiden diye bakmıyoruz. Şu an ideolojimiz Samandağ, görevimiz de Samandağ’ı yeniden değil daha iyi şekilde inşaat etmek olduğunu söylüyoruz. Farkımız bu. Samandağ halkının menfaatleri için herkesle görüşeceğiz.
Göç edenler geri döndü mü?
Ciddi anlamda bir geri dönüş var. Bir de Samandağ sadece kendi nüfusu dışında çevre ve yıkılmış ilçelerden de ciddi göç aldı. Samandağ’ın deprem öncesi nüfusu 120 bin iken şu anda 220 bin nüfusumuz var, ben 120 bin kişiye değil 220 bine hizmet götürmek zorundayım. Mali tablo da İller Bankası’ndan gelen kaynak da 120 binlik nüfusa göre. Bununla ilgili gerekli çalışmaların yapılmasını istiyoruz.
İŞYERİ YOK, ÜRETİM DURDU
Depremle Samandağ ekonomisi nasıl bir yara aldı, şu anda esnafın işleri yürüyor mu?
Samandağ’da 1200 iş yeri hak sahipliği var. Çok ciddi anlamda yıkılan 2-3 tane mahallemiz var. Ama ağır hasarlar ve hak sahiplerine bakıldığında 10 bin 700 hak sahibi var. Yani Samandağ nüfusunun yüzde 35’inin net şekilde zarar gördüğünü söyleyebiliriz. . Özellikle de deprem sürecinde narenciye hiç satılmadı. Ama yavaş yavaş ayağa kalkmaya çalışan bir halk var.
15 MİLYON TL TASARRUF
Belediyeye kaynak yaratmak için ne tür işler yapıyorsunuz?
Öncelikle özkaynaklarımızı korumakla yükümlüyüz. Bir tarım havuzdası olarak Samandağ zeytinyağı fabrikası, narenciye suyu ve benzeri işleme fabrikaları kurulabilir. Gastronomi şehriyiz. 650’den fazla tescilli yemeğimiz var. Şu anda dondurulmuş gıda fabrikamız bile yok. Ama bunları yapabilmemiz için kaynağa ihtiyacımız var. Parke taşı fabrikası ve konkasör projemizi hayata geçireceğiz. Bu projeyle belediyemiz kendi kaynaklarıyla parke, briket ve altyapı malzemelerini üretecek ve yıllık 15 milyon TL civarı bir gider kalemini ortadan kaldıracak. Çöp temizlik filonumuzu iki katına çıkaracağız.
Daha önceki dönemlerde muhalefet belediyelerine kaynak aktarılmadı, siz ne bekliyorsunuz?
Türkiye’de TİP’in kazandığı tek belediyeyiz. Hangi partiye gidersek gidelim hoş geldiniz diyorlar. Bize karşı bir ötekileştirme var. Gittiğim her yerde şunu söylüyorum, bizim bu saatten sonra ideolojimiz Samandağ’dır. Samandağ halkının menfaatleri gereği herkesle görüşürüm, herkesle diyalog kanallarını açık tutarım. Ama mali tablo o kadar kötü ki gelen destekler de yetersiz kalıyor.
SAMANDAĞ EVİNİZ
Kalıcı konutlar konusunda bir gelişme var mı?
Samandağ deprem bölgesi içinde kalıcı konutların teslim edilmediği tek yer. Samandağ’da 10 bin 700 hak sahibi var. Şu ana kadar sadece 1600 konutun inşaatına başlandı. 9 binin üzerindeki konut ise hâlâ duruyor.
Bu dönemde iş dünyasından beklentiniz neler?
İş dünyasından çok beklentimiz var. Samandağ’ın çok güçlü iş insanları var. Samandağ onların da evi. Yani her şeyi belediyeden beklemesinler. Gelsinler biz gereken destekleri kolaylıkları sağlarız. İş insanlarına şu çağrıyı yapıyorum: Samandağ’ın eviniz olduğunu unutmayın. Gelin yatırım yapın.