Sivas'ta 2 Temmuz 1993'te yaşanan katliamın üzerinden 29 yıl geçti. Her yıl, yaşamını yitirenler için Türkiye'nin dört bir yanında anma etkinlikleri düzenleniyor.
Sivas'ta 2 Temmuz 1993'te çıkan olaylarda hayatını kaybedenler anıldı. Madımak Oteli’nin önüne gelen kalabalık karanfiller bıraktı. Otel önündeki anma katliamda hayatını kaybedenler için yapılan saygı duruşuyla başladı. Ardından deyişler eşliğinde semah dönüldü.
Anmaya CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, Alevi dernekleri, sivil toplum örgütleri, bazı milletvekilleri ve çok sayıda insan katıldı.
"Devletin mahkemelerinin kararları bizim için yok hükmündedir"
Pir Sultan Abdal Kültür Derneği (PSAKD) Genel Başkanı Cuma Erçe, tüm Alevi kurumları adına açıklama yaptı. Erçe "Bu otel hala yanıyor ve ışık saçıyor. Devletin mahkemelerinin kararları bizim için yok hükmündedir. Bu insanlığa karşı işlenmiş suçtur. Biz bitti demeden bitmez bu dava. Zaman aşımına asla uğrayamaz. Gerçek anlamda adalet sağlanana kadar mücadele edeceğiz. Tüm kesimler bir araya gelecek, kol kola gireceğiz ve böyle mücadele edeceğiz. Burada sadece 33 can yakılmadı. Laiklik, adalet, hukuk, demokrasi, her şey yakıldı” ifadelerini kullandı.
“2 Temmuz, bugünkü gibi tek adam rejimini getirmek için yapıldı” diyen Erçe “Bugünkü siyasi iktidarın yol yürüdükleri yaktı canlarımızı. Tarihiyle yüzleşmeyen toplumlar çürür. Bugün çürümüş durumdayız. Her türlü katliam yaşanıyor bugün. Tarihle yüzleşmezsek karanlığa boğulup kalırız. Çok acı çektik ama doğrularımızdan ve inancımızdan asla geri adım atmadık, atmayacağız. Yüz yıllardır katledildik. Bizden korkmuyorlar. Çoğalarak geleceğiz buraya. Ezilen sömürülen tüm kesimlerle birlik olacağız” dedi.
Ağbaba: Burada cumhuriyete, laikliğe ve demokrasiye karşı bir başkaldırı vardı
CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, basın mensuplarına yaptığı açıklamada, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun görevlendirmesiyle bazı milletvekilleri, belediye başkanları ve il başkanlarıyla Sivas'a geldiklerini söyledi.
Veli Ağbaba, 29 yıl önce Sivas'ta karanlık güçlerin laik ve demokratik Türkiye Cumhuriyeti'ni yıkmayı amaçlayan bir saldırı gerçekleştirdiğini belirterek, "Biliyoruz ki Sivas'ta Madımak Oteli'nde hedef, sadece yakılan insanlar değildi. Atılan sloganlardan da biliyoruz ki burada cumhuriyete, laikliğe ve demokrasiye karşı bir başkaldırı vardı." dedi.
Mutlaka yaşanan olayların arkasındaki güçlerin bulunması gerektiğini vurgulayan Ağbaba, şunları kaydetti:
"Bugün 2 Temmuz Sivas Katliamının 29. yıl dönümü, 3 gün sonra 5 Temmuz Başbağlar katliamının yıl dönümü. Biz her iki katliamda da kurban olan herkesi rahmet ve saygıyla andığımızı belirtmek istiyoruz. Hem Başbağlar'da hem Sivas’ta insanlarımızı katleden canileri de şiddetle kınadığımızı belirtmek istiyoruz. Sadece Türkiye'de değil, bütün insanlık tarihinin en acı katliamlarından birisiydi. Hem Sivas hem Başbağlar'da hem de Çorum'da katliamda kaybettiğimiz canlarımızı, kardeşlerimizi anıyoruz. Tekrar hep birlikte bizi diğer Orta Doğu ülkelerinden farklı kılan laikliğimizi, demokrasimizi, cumhuriyetimizi savunmaya devam edeceğiz."
MESAM da anmaya katıldı
Türkiye Musiki Eseri Sahipleri Meslek Birliği (MESAM) Başkanı Recep Ergül ve birlik üyeleri de anma etkinliğine katıldı.
Ergül ve üyeler, çıkan olaylarda hayatını kaybedenler için eski Madımak Oteli binasında oluşturulan anı köşesine karanfil bıraktı.
Daha sonra açıklama yapan Ergül, "MESAM olarak bu yıl bir gelenek başlatmak istedik, artık her yıl burada olacağız." diye konuştu.
Sivas Valisi de katliam kurbanlarının anıtına karanfil bıraktı
Öte yandan sabah saatlerinde Vali Yılmaz Şimşek, Belediye Başkanı Hilmi Bilgin, Alevi Vakıfları Federasyonu Genel Başkanı Haydar Baki Doğan, Ticaret Sanayi Odası Başkanı Mustafa Eken, Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı Hakan Demirgil, Ticaret Borsası Başkanı Abdulkadir Hastaoğlu ile çeşitli kurum ve sivil toplum kuruluşu temsilcilerinden oluşan heyet, Valilik binasından Sivas Bilim ve Kültür Merkezi'ne dönüştürülen eski Madımak Oteli içindeki 2 Temmuz 1993'te yaşamını yitirenlerin isimlerinin yer aldığı anı köşesine karanfil bıraktı.
Burada açıklama yapan Vali Yılmaz Şimşek, "Burada hayatını kaybeden vatandaşlarımızı rahmetle anıyoruz ve onlara dualarımızı gönderiyoruz. Hepsine Allah'tan rahmet diliyorum" dedi.
Alevi Vakıfları Federasyonu Genel Başkanı Baki Doğan ise, "Aradan 29 yıl geçmiş. 29 yıl önce yaşanan bu acı halen bizim yüreğimizde. Hiç sönmedi. Bu acıyı dün yaşanmış gibi hissediyoruz. Burada hayatını kaybeden tüm canlarımıza Hak'tan rahmet diliyorum ve kederli ailelerine sabırlar diliyorum" ifadelerini kullandı.
Bilim ve Kültür Merkezi'nde olayın ardından oluşturulan anı köşesinde, hayatını kaybeden aydın ve otel çalışanlarının yanında göstericilerden Ahmet Alan ve Hakan Türkgil'in de isminin yazılması uzun süre tepkilere neden olmuştu. Gelen tepki ve talepler doğrultusunda bu yıl bu isimlerin anı köşesinden çıkarıldığı görüldü.
Madımak Katliamı'nın 29'uncu yılında binlerce yurttaşın katılımıyla Sivas'ta gerçekleşen anma töreninde provokasyon girişimi yaşandı. 'Bozkurt' işareti yapan bir grup alana doğru slogan attı.
Sivas'ta Madımak Oteli'nde 29 yıl önce yaşanan katliamda hayatını kaybedenleri anmak için çok sayıda yurttaş bugün Sivas'ta bir araya geldi. Katliamın yaşandığı otelin önüne gitmek için toplanan yurttaşlar hayatını kaybedenlerin fotoğraflarını taşıyarak yürüyüş gerçekleştirdi.
Alanda Pir Sultan Abdal Kültür Derneği Genel Başkanı (PSAKD) Cuma Erçe'nin konuşması sırasında bir provokasyon girişimi yaşandı. Bozkurt işareti yapan bir grup, alana doğru sloganlar attı.
'Yönlendirilmiş bir grup toplandı'
Halk TV'ye konuşan PSAKD Genel Başkanı Erçe yaptığı açıklamada, "Yönlendirilmiş bir grup orada toplandı. Bizim konuşmamız sırasında sloganlar attılar. Biz ciddiye almadık. Gecikmeli de olsa polis gitti o tarafa ancak geç gitti. Gençlerimizin o tarafa yönelmesine izin vermedik. Amacımız bir gerilim çıkartmak değil tam tersine kimseye zarar gelmeden anmamızı bitirmekti. Sivas halkına da çağrı yaptık. Bu ayıpla, bu suçla yüzleşmemiz gerekenin çağrısını yaptık" dedi.
Erçe, olaya ilişkin polis ekiplerinin kimseyi gözaltına almadığını aktardı.
Pir Sultan Abdal Kültür Derneği Sivas Şube Başkanı Hidayet Yıldırım, ise olaya ilişkin yaptığı açıklamada, "Cuma başkan konuşurken, arka taraftan bozkurt işareti yapan bir grup slogan attı. Sesten dolayı ne söylediklerini duyamadık. Sloganların ardından gruba bir, iki kişi daha eklendi. O grubu uzaklaştırdılar ve bizde anmaya devam ettik" diye konuştu.
33 AYDIN VE İKİ OTEL ÇALIŞANI HAYATINI KAYBETTİ
Aziz Nesin saldırganlardan kurtulmaya başarırken, Madımak Katliamında hayatını kaybeden şöyle oldu: Muhibe Akarsu, Muhlis Akarsu, Gülender Akça, Metin Altıok, Ahmet Alan, Mehmet Atay, Sehergül Ateş, Behçet Aysan, Erdal Ayrancı, Asım Bezirci, Belkıs Çakır, Serpil Canik, Muammer Çiçek, Nesimi Çimen, Carina Cuanna, Serkan Doğan, Hasret Gültekin, Murat Gündüz, Gülsüm Karababa, Uğur Kaynar, Asaf Koçak, Koray Kaya, Menekşe Kaya, Handan Metin, Sait Metin, Huriye Özkan, Yeşim Özkan, Ahmet Öztürk, Ahmet Özyurt, Nurcan Şahin, Özlem Şahin, Asuman Sivri, Yasemin Sivri, Edibe Sulari İnci Türk, Kenan Yılmaz.
AZİZ NESİN’İN YAZDIKLARI ‘HAKSIZ TAHRİK’ GEREKÇESİ YAPILDI
15 bin kişinin katıldığı saldırıda 18-28 kişi gözaltına alındı. 124 kişi hakkında “laik anayasal düzeni değiştirip din devleti kurmaya kalkışma” suçlamasıyla açılan davada, 1994 yılında 37 sanığın beraatine, 87 sanığın 2 ila 15 yıl arasında değişen hapis cezalarına mahkum edilmesine karar verildi. Ankara 1 Nolu DGM, ilk kararında, 26 sanığı adiyen adam öldürme suçunu işledikleri savı ile TCK'nin 450/6. maddesi gereğince cezalandırdı. Bu cezaları, TCK'nin 65/3 ve 51/1. maddeleri ile indirerek 15 yıla düşürdü. 37 sanık hakkında beraat kararı verdi. Cezaların haksız tahrik yoluyla düşürülmesine Aziz Nesin'in Şeytan Ayetleri kitabını yayımlaması gerekçe gösterildi.
Yargıtay 9. Ceza Dairesi katliamın 99 sanık hakkında kararı bozdu. 1997 yılında sonuçlanan yeniden yargılamada, 38 sanığa idam cezası, 29 sanığa anayasal düzeni bozmaya yardım suçundan 7,5 yıl hapis cezası verildi. 14 sanığın beraati kararlaştırıldı.
Yargıtay 9. Ceza Dairesi’nin kararı yeniden bozmasının ardından 2000 yılında sona eren üçüncü yargılamada, yeniden 38 idam kararı verildi. 3 sanık 20, 1 sanık 15, 13 sanık 7 yıl hapse mahkum oldu. İdam cezaları ise bu cezanın kaldırılması nedeniyle müebbete dönüştürüldü.
İNSANLIĞA KARŞI SUÇ SAYILMADI, ZAMANAŞIMI KARARI
İki firari sanıkla ilgili dava 10 yıl boyunca devam etti. Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi, iki sanığa isnat edilen “anayasal düzeni bozmaya kalkışmaya iştirak etmek” suçunun 15 yıllık zamanaşımı süresinin dolduğu gerekçesiyle davayı ortadan kaldırdı. 2005 yılında Türk Ceza Kanunu’na giren insanlığa karşı suçlar kapsamında değerlendirilseydi, dava zaman aşımına uğramayacaktı.
FİRARİ SANIKLAR DAVASI SÜRÜYOR
Öte yandan üç firari sanık yönünden devam edeen davanın 28. duruşması geçtiğimiz günlerde görüldü. Ankara 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen davada, katliamda kardeşi Gülsüm Karababa'yı yitiren Hüseyin Karababa, reddi hakim başvurusu kabul edilmeyen karara itiraz etti.
AVUKATLAR BAKAN, VEKİL, BELEDİYE BAŞKANI OLDU
Hayati Yazıcı ve Bülent Tüfekçi bakanlık, Celal Mümtaz Akıncı AKP’nin oylarıyla Anayasa Mahkemesi üyeliği, Mevlüt Uysal İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı, Zeyid Aslan ve Haydar Kemal Kurt gibi birçok isim de AKP’de milletvekilliği veya parti yöneticiliği yaptı.
SİVAS VE ANKARA’DA YÜRÜYÜŞ
Sivas Katliamı’nda hayatını kaybedenler için adalet mücadelesi yıllardır sürüyor. Katliamın 29. yılında da başta Sivas olmak üzere birçok kentte anmalar düzenlenecek. Yarın Sivas Hacı Bektaş Veli Vakfı’nda sabah saat 10.00’da toplanılarak, saldırının gerçekleştiği Madımak Oteli’ne yürünecek. Ankara’da ise Beşevler Metrosu’nda saat 17.00’de toplanılmasının ardından Anıt Park’a yürünecek ve saat 18.30’da miting yapılacak.
DAVA NEDEN KAPATILDI?
Süren davalar, temyizler, müdahil avukatların talepleri yıllarca devam etti. Dava, 20 yılın ardından 13 Mart 2012'de mahkemenin davayı zaman aşımı nedeniyle düşürmesiyle kapandı.
Katliamda yakınlarını kaybedenlerin aileleri başta olmak üzere, sivil toplum kuruluşları ve partiler 'insanlık suçlarında zaman aşımının kaldırılmasını' talep etti ancak bunlar herhangi bir karşılık bulmadı.
KARAMOLLAOĞLU'NDAN YILLAR SONRA AÇIKLAMA: NİYE BENİ UTANDIRSIN Kİ?
Söz konusu dönem Sivas Belediye Başkanlığı görevini yürüten Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu, yıllar sonra katliama ilişkin açıklamalarda bulundu; "Utanıyor musunuz?" sorusu üzerine şunları söyledi:
"İnsanların ölmesi için böyle bir şey yapıldığı kanaatinde değilim.
Ben bunu itham olarak görürüm. Niye beni utandırsın ki? Ben bunun ne sorumlusuyum ne de bu hadiselerin önüne geçmekle mükellef bir makamdaydım. Belediye başkanıydım. Kimse valiye, emniyet müdürüne sormuyor bunu. Halbuki onların görevi meydana gelen bu hadiseleri önlemekti.Bu hadiselerin olmaması için tedbir almaktı, hiç alakası olmayan bir insan neden utanç duyacak? Bundan dolayı üzülüyor ve hayıflanıyorum neden önlemedi diye.
'REFAH PARTİSİ'NE SALDIRMAK İÇİN BAHANEYDİ'
Ben o zaman konuşmaları takip etmemiştim ama şimdi çıkıyor. Yalvar yakar olmuşum insanlara karşı yapmayın etmeyin… Orada bir taşlama vs olmuş emniyet müdürü beni alıp götürdü. O zaman gençlere ‘yapmayın, etmeyin’ diye yalvarmama rağmen buna engel olamamışım. O zaman bütün medya bana saldırdı. İşin en üzücü tarafı sanırım Milliyet’teydi, itfaiyenin başındaki bir kişinin fotoğrafını çekti, Karamollaoğlu halkı kışkırtıyor diye yazdı. Sizde benim hiç mi fotoğrafım yoktu da bu adamın ben olmadığımı göremediniz? Bunların hepsi kasıtlı olarak Refah Partisi’ne saldırmak için bahaneydi. (...)"
ERDOĞAN: BABALARI HAKSIZ YERE İDAMA MAHKUM EDİLDİĞİ İÇİN AĞLAYAN 15, 18, 19 YAŞINDA KIZLAR VAR
Karar üzerine dönemin başbakanı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Milletimiz için, ülkemiz için hayırlı olsun. Yıllar yılı içerde olan vatandaş, içlerinde kaçak olanlar vardı" dedi.
Erdoğan kararı ayrıca, "İdam kalktığı için 33 kişi ağırlaştırılmış müebbet hapse mahkum oldu. Bunlar hep gözden kaçıyor. Hedef saptırılıyor" diyerek yorumladı.
Erdoğan ayrıca Sivas davasında mağdurlar olduğunu söyleyerek, "Sivas'a birçok gidişimde babalarının haksız yere, herhangi bir taksiratı olmadığı halde idama mahkum edildiği için ağlayan 15, 18, 19 yaşında kızlar var. Bunları göz ardı etmek suretiyle tek tarafa siyasi bir servis yapmayı doğru bulmuyorum. Gidip Ankara Adalet Sarayı'nın önünde gösteri yapmak suretiyle belli bir ideolojinin borazanlığını yapmanın doğru olduğuna inanmıyorum" diye konuştu.
ERDOĞAN, SİVAS KATLİAMI HÜKÜMLÜSÜNÜ AFFETTİ
Katliam dolayısıyla müebbet hapis cezası ile hükümlü bulunan Ahmet Turan Kılıç'ın cezası, 31 Ocak 2020'de Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından affedildi.