Suriye Kürt Ulusal Konseyi (ENKS), yazılı bir açıklama ile 13 Mart 2025 tarihinde Şam'da yayımlanan anayasal bildiriyi sert bir şekilde eleştirdi.
ENSK’nin açıklamasında, “Bu bildiri, Suriye toplumunun gerçek çeşitliliğini yansıtan demokratik bir devlet inşa etme yönündeki beklentilerden uzak, hayal kırıklığı yaratan bir belgedir” denildi
Taslağın, “Suriye'nin çeşitli siyasi, etnik ve dini bileşenlerini temsil etmeyen bir komisyon tarafından hazırlandığına” vurgu yapılan açıklamada, “Bu durum, belgenin kapsayıcılığını ve ulusal uzlaşıyı zayıflatmış, dışlama politikasını ve iktidarın tekelleşmesini pekiştirmiştir” ifadelerine yer verildi.
“BİLEŞENLERİ AÇIKÇA DIŞLAMIŞTIR”
Rudaw'da yer alan habere göre ENKS, taslak metnin, “Suriye'nin çok uluslu ve çok dinli bir devlet olarak çoğulcu doğasını görmezden geldiği, ülkedeki etnik ve dini bileşenlerin haklarını güvence altına almadığı” eleştirisinde bulunarak, “Devletin isimlendirilmesinde tek bir etnik kimliği sabitleyerek diğer bileşenleri açıkça dışlamıştır. Ayrıca, cumhurbaşkanının dini konusundaki şartı koruyarak devletin dinler karşısında tarafsızlığı ilkesine aykırı davranmış, demokratik bir sistemin temeli olması gereken eşit vatandaşlık ilkelerine ters düşmüştür” diye belirtti.
Açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Bunlara ek olarak, bildiri merkezi yönetim sistemini güçlendirmiş ve cumhurbaşkanına, güçler ayrılığı veya kurumsal denge için net garantiler sunmadan geniş yetkiler vermiştir. Bu durum, otokratik yönetimin yeni biçimlerde yeniden üretilmesi konusunda endişe yaratmaktadır. Bildiri ayrıca sivil ve bireysel özgürlüklere ek kısıtlamalar getirmiş, kadının rolünü sosyal statüsünü ve toplumsal rolünü korumakla sınırlandırmıştır. Bu yaklaşım, baskı ve toplum üzerindeki kısıtlamaların bir uzantısıdır."
"Geçiş döneminin adil katılım garantileri olmaksızın beş yıl olarak belirlenmesi, bu süreci gerçek bir siyasi dönüşümün hazırlığı olmak yerine mevcut durumu pekiştiren bir araca dönüştürmektedir. Bu durum, krizi çözmek yerine derinleştirmektedir."
İKTİDARIN TEKELLEŞMESİNİ PEKİŞTİRİYOR
"Suriye Kürt Ulusal Konseyi, bu bildiriyi tekçiliği ve iktidarın tekelleşmesini pekiştiren bir adım olarak görmektedir. Bu durum, siyasi ve etnik çoğulculuğu sağlamak için bildirinin yeniden gözden geçirilmesi yönünde tüm ulusal demokratik ve etnik güçlerden sorumlu bir duruş gerektirmektedir."
"Konsey ayrıca, Kürt meselesinin yerli bir halkın meselesi olarak adil ve demokratik çözümü için mücadele etme, tüm vatandaşlarının haklarını garanti altına alan ve aralarında adalet ve eşitliği sağlayan adem-i merkeziyetçi bir Suriye çerçevesinde mücadele etme kararlılığını vurgulamaktadır.”
SURİYE KÜRT ULUSAL KONSEYİ NEDİR?
Suriye Kürt Ulusal Konseyi (Encûmena Niştimanî ya Kurdî li Sûriyê - ENKS), 2011 yılında kurulan ve Suriye'deki Kürt siyasi hareketleri içinde yer alan bir ittifaktır. ENKS, Barzani liderliğindeki Irak Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ile yakın ilişkilere sahiptir ve Suriye'deki Kürt meselesine daha ılımlı, diplomatik ve merkezi hükümetle müzakereye açık bir yaklaşım sergiler.
ENKS, 16 Ekim 2011'de Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) başkenti Erbil’de, Mesut Barzani’nin himayesinde kuruldu. Amacı, Suriye’deki Kürt halkının haklarını savunmak, Kürt gruplar arasında birliği sağlamak ve Suriye’de demokratik bir dönüşüm sürecine katkıda bulunmaktır.
ENKS, başta PYD (Demokratik Birlik Partisi) ve onun silahlı kanadı YPG ile rekabet halinde olup, özellikle PYD'nin Kuzey ve Doğu Suriye’de kurduğu özerk yönetimi eleştirmiştir. ENKS, Suriye'deki Kürtlerin haklarını anayasal çerçevede garanti altına almak için çalıştığını belirtir ancak PYD'nin tek taraflı kontrolüne karşıdır.
SURİYE MUHALEFETİ İLE İLİŞKİSİ
ENKS, Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu’na (SMDK) katılmış ve Batı destekli Suriye muhalefetiyle ittifak içinde olmuştur. Bu duruşu, PYD ve Suriye rejimiyle arasındaki mesafeyi artırmıştır.
Öte yandan, PYD/YPG, ENKS’nin Kuzey Suriye'deki varlığını sınırlandırmıştır. ENKS’ye bağlı bazı üyeler tutuklanmış, ofisleri kapatılmış ve bazıları sürgüne zorlanmıştır. ENKS, PYD'yi "otoriter ve tek taraflı yönetim kurmakla" suçlamaktadır.
TÜRKİYE İLE İLİŞKİSİ
ENKS, Türkiye ile doğrudan yakın bir ittifak içinde değildir ancak PYD'ye muhalefet etmesi nedeniyle Ankara tarafından daha olumlu karşılanmaktadır. Türkiye, ENKS’yi PYD/YPG’ye karşı bir denge unsuru olarak görmekte ve zaman zaman destekleyici açıklamalarda bulunmaktadır. PYD'nin baskıları nedeniyle, ENKS'nin Suriye içinde etkinliği oldukça azalmış ve birçok üyesi IKBY'ye veya Türkiye'ye sığınmıştır.