İzmir Aliağa’daki NemrutKörfezi’nde bulunan Kymeantik kentinin yıllardırdört bir yanında oluşansanayileşmeye, kurulanfabrikalara yenileri ekleniyor.Ege Bölgesi’nin en büyüksanayi kuruluşları arasındayer alan Habaş Sınai ve TıbbiGazlar İstihsal EndüstrisiŞirketi, Aliağa’dayapmaya başladığı yenitesis için bakanlıktanonay aldı ve çalışmalarabaşladı.
ÇED sahası Kymeantik kentinin üçüncü derecearkeolojik SİT sahasında yeralıyor. Çalışmalarınbaşladığı tesisinhemen yanındaise birinci derecearkeolojik SİT alanıolan tümülüsmezar (höyük) alanıyer alıyor. Antik kentinbaşına gelenler daha öncedefalarca yazıldı, şikâyetdilekçeleri verildi amabakanlıktan hâlâ ses yok.Tarihe kara bir leke olarakdüşen bu oluşumlarınkaldırılmaması veinşaatların başlaması isearkeologların tepkisineneden oldu.
'12 ANTİK KENTTEN EN ÖNEMLİSİ'
Bülent Türkmen
(Arkeolog-Türkiye ArkeologlarDerneği Genel Başkanı)
Yıllar önce Kyme antik kentindekitahribatla ilgili sevgili Özer Akdemirhaberin başlığını “Kyme Ne SöyleyimKyme Ne Deyim” diye atmıştı birhalk türküsü mısrasından yolaçıkarak. Gerçekten yıllardır Kymeantik kentinin başına gelenler ky(i)me söylendiyse hep görmezdengelindi. Tabi burada “kim”lerdediğimiz ise yetkililer. Yani buradakimirası koruması gerekenler.
Kyme antik kenti yıllardırsermayeye peşkeş çekiliyor maalesef.Sermayenin bütün istekleri, yasalarınsağından solundan dolanarak, kurulkararları değiştirilerek, sit dereceleridüşürülerek yerine getiriliyor. Vebunu da göz göre göre bölgenin enönemli antik kentini, bir insanlıkmirasını yok ederek yapıyorlar. Kymeantik kenti Aiolis Bölgesi içinde yeralan 12 antik kentten en önemlisidir.
Sağır sultanın bile duyduğuKyme antik kentinin çığlığınabakanlık kulağını kapatmaktan, üçmaymunu oynamaktan vazgeçsin.Orada yapılan tahribatın bütünsorumluluğu üzerlerindedir. Biran önce Kyme antik kentinintahribatına neden olan projelerindurdurulması ve alanın gerçekanlamda koruma altına alınmasısağlanmalıdır.
'EN KISA ZAMANDA ÖDÜN VERMEDEN KORUNMALI'
Nezih Başgelen
(Arkeolog-Kültürel ve DoğalMirası İzleme PlatformuYöneticisi)
“İzmir ilinin kuzeyinde, Çandarlı(Elaitikos) Körfezi’nin güneyinde,Nemrut Limanı mevkisindekiantik kentten Roma dönemininünlü coğrafyacısı AmasyalıStrabon, Kyme adında biramazon tarafından kurulmuşAiolis Bölgesi’nin en güzelve en büyük yerleşimi olarakbahsetmekte. Günümüzde sanayikuruluşları ile yoğun betonyapılaşma arasında kalan Kyme,1874 yılında D. Baltazzi tarafındanyapılan ilk kazı çalışmasından buyana yerli ve yabancı çok sayıdabilim insanı tarafından kazı vearaştırmalara sahne olmuştur.19. yüzyılda Kyme ve Myrinagibi antik Aiolis kentlerininnekropollerinde yapılan kazılardabulunan zengin mezar hediyeleriözellikle bu bölgeye has binlercepişmiş toprak heykelcik bugünbaşta Louvre Müzesi olmak üzeredünyanın belli başlı müzelerininkoleksiyonlarında yer almaktadır.
ARTIK KAYIP OLMASIN!
Çandarlı Körfezi’nin güneyindenbaşlayarak kentin etrafınıçevreleyerek kuzeyinde sonbulan geniş nekropol alanları1970’lerden bu yana yoğunyapılaşmaya sahne olmuş ve birbölümü de sanayi kuruluşlarınınarazisi içerisinde kalmıştır.Son dönemlerde İtalyan kazıheyetlerince ve İzmir MüzeMüdürlüğü tarafından Kymeantik kentinin nekropolalanlarındaki kazılara ağırlıkverildiği görülmektedir. Özellikleİzmir Müzesi Müdürlüğütarafından gerçekleştirilenkurtarma kazılarında Kymeantik kentinin güney ve doğunekropollerinde çok sayıdamezara rastlanmıştır. 2010-2011 yıllarındaki çalışmalardadoğu nekropol alanında 145mezar tespit edilmiştir. Habaşnekropolü olarak değerlendirilenalanda mezarlar ve antik bir yoldöşemesi yanı sıra işlik, depove konut amacıyla kullanıldığıdüşünülen mekânlar da tespitedilmiştir. Benzersiz konumuna,tarih açısından değerine vearkeolojik bulgularının öneminekarşın Kyme ne yazık ki sitalanı olarak bütüncül olarakkorunamamıştır. Bu kayıplarıasgariye indirmek ve var olanlarıkoruyabilmek için mevcut sitderecelerinin en azından bundansonra ödün vermeden korunmasıgerekmektedir.”
'BAKANLIĞIN TURİZM TARAFI AĞIR BASIYOR'
Selahattin Aydın
(Arkeolog)
Kyme antik kenti, antikçağdaAilois Bölgesi’ne tekabül edenbüyük kentlerden biriydi. Ören yeristatüsündedir. 2863 sayılı Kültür veTabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun6. maddesine göre korunması gereklitaşınmaz varlıktır. 1990’lı yıllardaAliağa’nın eski belediye başkanıHakkı Ülkü’nün çabasıyla kenttekazılar başlamış ve ivme kazanmıştı.Dahası çıkan eserler için müze binasıyapılmıştı ancak o günden bu yanakoca kentin arkeolojik niteliği birincidereceden üçüncü dereceye düşürüldü.Sermaye için koruma zırhı delindi.Kent kuşatılmış gibi her yandan rantlasarıldı. Kentin doğrudan kalıntılarınınüzerine inşaat izni verilmesi kültürelmirasın topyekûn silinmesi demektir.Turizmin olduğu yerlerde bulunanmirasa salt para için ödenek akarkenböyle yerler yok ediliyor. Kültür VeTurizm Bakanlığı’nın daha çok turizmtarafı ağır geliyor çünkü piyasacısistemlerde her şey kâr içindir. Kymehak ettiği değeri görseydi bugün tıpkıPergamon gibi Aliağa’ya nitelikliturizmle insan seli akardı. Tercih yinesermayeden yana kullanıldı. Oysadevasa bir kent yatıyor orada. Kim bilirtoprak altında neleri saklıyor insanlıkiçin. Sadece kent olarak değil Kyme,Nemrut Körfezi deniz ekolojisi için deoldukça önemlidir.