Yapay zeka alanında şahit olduğumuz atılımın önümüzdeki yıllarda yaşamın her alanında köklü değişimleri tetiklemesi bekleniyor. Üretimden ulaşıma, sağlık sektöründen fizik dünyasına kadar her alanda devrim yaratması beklenen bu teknoloji, internet dünyası için de bir çağı kapatıp yeni bir çağ açabilir. Özellikle son günlerde adlarını sıkça duymaya başladığımız AI ajanları, internet sitelerinin geleceği için varoluşsal bir tehdit olarak görülmeye başlanmış durumda.
Donanımhaber'in de yer verdiği gibi geçen günlerde Çin'den çıkan Manus AI ile birlikte ilk somut örneklerini görmeye başladığımız AI ajanları, kullanıcıların talimatları doğrultusunda pek çok görevi kendi başlarına yerine getirebiliyorlar. Tıpkı bir insan gibi internet sitelerini ziyaret edip oradan bilgi toplayabiliyor ya da randevu oluşturmak, alışveriş sepeti hazırlamak gibi çeşitli işlemleri yapabiliyorlar. Şu an daha yolun başında olan bu AI ajanları gelişip yaygınlaştıkça, kullanıcıların çok daha fazla şey için onlara bel bağlayacağı düşünülüyor. İnternet sitelerinin geleceğine dair endişe de buradan çıkıyor. Çünkü AI ajanları yaygınlaştıkça, bu siteleri ziyaret eden insan sayısının hızla düşmesi bekleniyor. Bu da mevcut gelir modellerinin çöktüğü bir gelecek anlamına geliyor.
YAPAY ZEKA DESTEKLİ ARAMA MOTORLARI, BUZ DAĞININ GÖRÜNEN UCU
Bunun ilk emarelerini yapay zeka destekli arama motorlarıyla görmeye başladık bile. Kısa süre öncesine kadar insanların bilgiye ulaşmak için arama motorları üzerinden arama yapmaları, sonra da burada listelenen internet sitelerini ziyaret etmeleri gerekiyordu. Yapay zeka destekli arama motorlarının ve ChatGPT gibi chatbot'ların çıkışı, özellikle basit konulardaki aramalarda internet sitelerine girmeyi gereksiz hale getirdi.
Google aramalarının yaklaşık yüzde 60'i herhangi bir internet sitesine gitmeden sonuçlandırılıyor. Çünkü ChatGPT ya da Google üzerinden arama yaptığınızda çoğu zaman hiçbir internet sitesine girmeden aradığınız bilgiye ulaşabiliyorsunuz. AI ajanlarının ise bunu bir adım öteye taşıyacağı düşünülüyor. Çünkü gelişmiş bir AI ajanı ilginizi nelerin çektiğini öğrenip, her gün interneti tarayarak size özel bir bülten hazırlayabilir ya da duymak isteyeceğinizi düşündüğü en son haberleri düzenli olarak size özetleyebilir. Eğer bunlar içinden detayını öğrenmek istediğiniz bir içerik olursa sitesine gidip ilgili bölümleri size sesli olarak okuyabilir.
Bu sırada sizin internet sitesini görmeniz bile gerekmez. Peki ama internet sitelerini hiç kimse görmüyorken bu internet siteleri nasıl ayakta kalacak?
Bu soru son dönemde ciddi ciddi gündeme gelmeye başlamış durumda çünkü analistlerin öngörüleri internet dünyası için endişe verici bir tablo ortaya koyuyor. Pazar araştırma şirketi Gartner'ın geçtiğimiz ay yayınladığı rapora göre geleneksel arama motorlarının trafik hacmi önümüzdeki iki yıl içinde yüzde 25 azalacak. 2028'e gelindiğinde ise bu düşüş yüzde 50'nin üzerine çıkmış olacak.
Son dönemde yaşanan patlamaya rağmen yapay zeka programlarını hala sınırlı sayıda kişi kullanıyor. Asıl patlamanın önümüzdeki birkaç yıl içinde yaşanması bekleniyor. Çünkü Apple ve Microsoft gibi milyarlarca kullanıcısı bulunan markalar bu yapay zekaları kendi ürünlerine entegre ettikçe, yapay zekadan faydalanan kişi sayısı da hızla artacak. Sadece chatbot'lar değil, sesli asistanlar ve AI ajanları da arama motorlarının yerini alırken, Google'ın trafiği giderek azalacak. Gartner yöneticisi Alan Antin, kısa süre öncesine kadar radikal olarak değerlendirilecek bu öngörüsünü savunurken AOL'u örnek veriyor. Bir zamanlar internet kullanıcıların bir numaralı adresi olan AOL'un arama motorlarının çıkışıyla birlikte tarihe karıştığını hatırlatan Antin, "İşler değişebilir" diyor.
Başta Google olmak üzere arama motorlarının geleceği hakkında oldukça karamsar bir tablo çizen Alan Antin, bu aramalara konu olan internet siteleri konusunda ise daha da karamsar konuşuyor. Antin, bu internet sitelerine giden trafikte daha da büyük bir düşüş yaşanacağına dikkat çekiyor ve sektör olarak buna hazırlanıp, bu yeni gerçekliğe adapte olmak gerekeceğini söylüyor.
İnternet sitelerinin trafiğindeki kayda değer düşüş, daha şimdiden Google ile aralarında bir çatışma yaratmış durumda. Eğitim alanında faaliyet gösteren bir şirket olan Chegg, Google'ın arama sonuçlarında yapay zekayla oluşturulmuş özetler göstererek kendilerine gelen trafiğin önünü kestiğini öne sürdü ve bu yüzden Google'a dava açtı. Abone olmayanlardan gelen trafiğin sadece ocak ayında yüzde 49 azaldığına dikkat çeken Chegg, gelirinin bir önceki yıla kıyasla yüzde 24 düştüğünü açıkladı. Birkaç ay önce News Media Alliance da aynı konu yüzünden Google'a tepki göstermiş, bu uygulamanın yayıncılar ve içerik üreticileri için yıkıcı sonuçlar doğurabileceğine vurgu yapmıştı.
Google'ın yapay zekayla oluşturulmuş özetler göstermesinin internet sitelerine giden trafiği kestiğine şüphe yok. Bu yüzden önümüzdeki dönemde içerik üreticileri ile Google arasında ciddi sorunlar ortaya çıkması, hatta Chegg gibi bazılarının bunu mahkemeye taşıması bekleniyor. Ancak Google'ın bu konuda geri adım atma şansı pek yok. Çünkü yukarıda da belirttiğimiz gibi kendisi de şu anda varoluşsal bir krizle karşı karşıya.
"AI AJANLARI GERÇEKTEN BAŞARILI OLURSA İNTERNET KARANLIĞA GÖMÜLÜR"
Arama motorlarına ve chatbot'lara yönelik bu endişe buz dağının sadece görünen kısmı. Analistler ve yatırımcılar, internet sitelerini bekleyen asıl tehlikenin AI ajanları olacağını düşünüyor. Business Insider'a konuşan yatırım analistleri Mark Shmulik ve Nikhil Devnani, AI ajanlarının internet ekonomisi üzerindeki etkisinin deprem niteliğinde olacağını belirtiyorlar. Hatta "AI ajanları gerçekten başarılı olursa internet karanlığa gömülebilir." diyorlar. Çünkü internet sitelerini ziyaret eden kişi sayısı azalıp AI ajanlarını kullananların sayısı arttıkça, reklam bütçeleri de buraya kaymaya başlayacak.
Bunun internetin sonu olup olmayacağını zaman gösterecek olsa da mevcut modelin sonu olması neredeyse kaçınılmaz görünüyor. Bu yüzden Gartner yöneticisinin de önerdiği gibi sektörün geç olmadan alternatifler üzerine düşünmeye başlaması ve yeni gelir modelleri geliştirmesi gerekiyor. Söz konusu AI olduğunda geleceğe dair kesin öngörülerde bulunmak neredeyse imkansız. Ancak yatırımcılar bilgi akışının AI şirketlerinin kontrolüne geçtiği bir gelecek öngörüyorlar.
Bu sayede muazzam bir güce erişecek olan AI şirketleri, bu ekosistemi besleyecek içerik üreticilerine gelirin bir bölümünü dağıttıkları bir model oluşturabilirler. Neticede bu yapay zekalar da güncel konularda bilgilere ve belki de daha önemlisi görüşlere ulaşmak için internet sitelerine ihtiyaç duyuyor olacaklar.
Bu yüzden internet sitelerini ayakta tutacak ortak bir noktada buluşulması her iki taraf için de en kazançlı senaryo olabilir. Diğer yandan daha nitelikli içerikler sunan siteler, yapay zekayı uzak tutmak için içeriklerini paywall arkasına gizleyip, abonelik ücretlerini temel gelir kaynağı haline getirmeyi de deneyebilirler ama bununla ayakta kalacak sitelerin sayısı epey düşük olacaktır.