Deniz Gezmiş'in 50 yıl sonra ortaya çıkan fotoğrafları

68 kuşağının öğrenci lideri ve siyasi aktivisti Deniz Gezmiş'in, 1971 yılında yakalandıktan sonra çekilmiş yeni fotoğrafları ortaya çıktı. Deniz Gezmiş'in akrabası Enver Gezmiş, aslında siyah beyaz olan 4 kare fotoğrafı renklendirerek sosyal medya hesabından paylaştı. Abisinin bile ilk kez gördüğü fotoğraflarda Gezmiş'in üzerinde yine ünlü yeşil parkası vardı.

Deniz Gezmiş'in akrabası Enver Gezmiş, Deniz Gezmiş'in aslında siyah beyaz olan 4 kare fotoğrafını renklendirerek sosyal medya hesabından paylaştı. Deniz Gezmiş'in üzerinde ünlü yeşil parkasıyla göründüğü fotoğraflar çok sayıda beğeni aldı. Enver Gezmiş fotoğraflarla ilgili, "Deniz Gezmiş'in Ankara'da İçişleri Bakanlığı önünde çekilmiş fotoğraflarını daha önce görmüştüm. Ancak fotoğrafların büyük boyutları yoktu."

"Bu fotoğrafların büyük boyutları elime geçince renklendirip sosyal medyada paylaştım. İnsanlar fotoğrafların yeni hallerini beğendiler, olumlu tepki aldım" dedi.

Hürriyet o fotoğrafların hikâyesinin peşine düştü. Fotoğraflar İçişleri Bakanlığı'nın önünde çekilmişti. Deniz Gezmiş, 12 Mart muhtırasından dört gün sonra, 16 Mart 1971'de Sivas'ın Gemerek ilçesinde yakalandı. Kayseri'de bir gece tutulan Deniz Gezmiş, sorgu için Ankara'ya götürüldü. Burada da dönemin İçişleri Bakanı Haldun Menteşoğlu ile bakanlık binasında görüştürüldü. Fotoğraflar o gün, İçişleri Bakanlığı binasından çıkarken çekilmişti.

"İLK KEZ GÖRDÜM"

Deniz Gezmiş'in ağabeyi Bora Gezmiş fotoğrafları ilk kez gördüğünü belirterek şunları söyledi: "Deniz, Sivas Gemerek'te yakalandıktan sonra Kayseri'ye götürüldü. Bir gece Kayseri'de kaldı daha sonra Kayseri'den Ankara'ya götürüldü. Ankara'da dönemin İçişleri Bakanı ile görüştü. Bu fotoğraflar o görüşmeden sonra çekilmiş. Fotoğraflarda bulunan diğer şahısların simaları tanıdık. Bu şahıslar o gün çekilen diğer fotoğraflarda da var. Fotoğrafları kimin çektiğini bilmiyorum."

EMNİYET FOTOĞRAFLARI DA ÇIKMIŞTI

Depo Photos, mart ayında Deniz Gezmiş'e ait yeni fotoğraflar yayınlamıştı. Ankara Emniyet Müdürlüğü'ndeki sorgu çıkışında çekilen fotoğraflar da Enver Gezmiş tarafından sosyal medyada paylaşıldı.

Deniz Gezmiş, Türk Marksist-Leninist, öğrenci lideri ve siyasi aktivist. Türkiye Halk Kurtuluş Ordusunun (THKO) kurucu üyesiydi. 1971'de 12 Mart Muhtırasının ardından yakalanarak yargılandı ve idama mahkûm edildi. Cezası ertesi yıl, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan'la aynı gün infaz edildi.

Deniz Gezmiş, 28 Şubat 1947'de Ankara'nın Ayaş ilçesinde doğdu. Dedeleri Rize'nin İkizdere ilçesine bağlı Cimil köyündendir. Babası Ilıca (Aziziye),Erzurum nüfusuna kayıtlı ilköğretim müfettişi Cemil Gezmiş, annesi ise Erzurum'un Tortum ilçesinden ilkokul öğretmeni Mukaddes Gezmiş'tir. Deniz Gezmiş ailenin üç erkek çocuğundan ikincisiydi. Ağabeyi Bora Gezmiş (d. 1944),hukuk fakültesinden ayrılıp bankacılık yapmıştı. Kardeşi Hamdi Gezmiş (d. 1952) ise mâlî müşavirdir.

SİYASİ HAYATI

Deniz Gezmiş, ilk ve orta öğrenimini Sivas'ta, liseyi İstanbul'da Haydarpaşa Lisesi'nde okudu. Henüz lise öğrencisiyken sol düşünceyle tanıştı ve kendini dönemin eylemleri içinde buldu. 11 Ekim 1965'te Türkiye İşçi Partisi'nin (TİP) Üsküdar ilçe başkanlığına üye oldu. İlk göz altısını 15 Ağustos - 31 Ağustos 1966 tarihleri arasında Ankara'dan İstanbul'a yürüyen Çorum Belediyesi temizlik işçilerinin Taksim Anıtı'na çelenk koymaları sırasında işçileri destekleyen ve Türk-İş yöneticilerini protesto eden gösteri sırasında yaşadı.

6 Temmuz 1966 tarihinde girdiği üniversite sınavında hem fen fakültesini hem de hukuk fakültesini kazandı. Babası, Deniz'in fen fakültesine gitmesini istedi. Deniz, babasının isteğini geri çevirmeyerek fen fakültesine gitmeyi kabul etti. Fakat daha sonra fikir değiştirerek hukuk fakültesine kaydını yaptırdı. 7 Kasım 1966'da İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ne girdi. Ardından 19 Ocak 1967'de Türkiye Millî Talebe Federasyonu (TMTF) binasının yedd-i emine verilmesi sırasında çıkan olaylarda yakalandı ve bir gün sonra iki arkadaşıyla çıkarıldığı mahkeme tarafından serbest bırakıldı.

22 Kasım 1967'de öğrenci örgütlerinin düzenlediği Kıbrıs Mitingi sırasında Aşık İhsani ile birlikte ABD bayrağını yaktıkları gerekçesi ile gözaltına alınıp daha sonra serbest bırakılan Deniz Gezmiş, Hukuk Fakültesi'nde birlikte okuduğu arkadaşlarıyla birlikte 30 Ocak 1968'de "Devrimci Hukukçular Örgütü"'nü kurdu. 7 Mart 1968'de İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi konferans salonunda düzenlenen toplantıda konuşma yapan Devlet Bakanı Seyfi Öztürk'ü protesto ettiği için tutuklandı. 2 Mayıs'a kadar tutuklu kalan Gezmiş, 30 Mayıs'ta 6. Filo'yu protesto ettiği için yargılandı ve beraat etti.

Öğrenci eylemleri içinde etkinliği giderek artan Deniz Gezmiş, 12 Haziran 1968'de İstanbul Üniversitesi'nin işgal edilmesinde önderlik etti. İşgal Konseyi adına İ.Ü. Senatosu ile Baltalimanı'nda yapılan görüşmelere katılan öğrenci heyetinin içinde yer aldı; öğrenci haklarının elde edilip işgalin sona erdirilmesinde etkili oldu. İşgalden kısa bir süre sonra İstanbul'a gelen 6. Filo'yu protesto eylemlerinde yer alan Gezmiş, 30 Temmuz 1968'de bu eylemlerden dolayı tutuklandı ve 20 Eylül 1968'de serbest bırakıldı. Bütün bu olaylardan sonra öğrenci hareketinin efsanevi lideri haline geldi.

TİP içinde yoğunlaşarak ayrılıklara ve tartışmalara yol açan ideolojik sorunlarda "Millî Demokratik Devrim" gurubunun görüşlerini benimseyen Deniz Gezmiş, bu görüşün özellikle devrimci öğrenciler arasında yayılmasında etkili oldu.

12 Mart Muhtırası olduktan üç gün sonra yani 15 Mart 1971'de bir motosiklette Deniz Gezmiş ve Yusuf Aslan, diğer motosiklette ise Sinan Cemgil yola çıktılar. Sinan Cemgil daha sonra yol ayrımından Nurhak'a doğru yol aldı. Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ile birlikte Sivas'a gitmekteyken motosikletleri bozuldu. Bir ihbar sonucu polislerin gelmesi üzerine çıkan çatışmada Aslan ile birbirlerini kaybettiler. Aslan, o esnada Elmalı'da iken Gezmiş, 16 Mart 1971 Salı günü Sivas'ın Gemerek ilçesinde etrafı sarılarak yakalandı ve Kayseri'ye getirildi. Buradan Ankara'ya zamanın İçişleri Bakanı Haldun Menteşeoğlu'nun makamına götürüldü.

Mahkemesi 16 Temmuz 1971 günü Altındağ Veteriner Okulu binasında Tuğgeneral Ali Elverdi başkanlığında Baki Tuğ savcılığında Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı 1 no'lu Mahkemesi'nde başlayıp 9 Ekim 1971 günü bitti. Deniz ve arkadaşları, 16 Temmuz 1971'de başlayan THKO-1 Davası'nda TCK'nin 146. maddesini ihlâl ettiği gerekçesiyle 9 Ekim 1971'de 146/1 maddesi uyarınca idam cezasına çarptırıldı. Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan ile birlikte 6 Mayıs 1972 tarihinde, gece 1:00-3:00 arası, Ulucanlar Cezaevi'nde asılarak idam edildi.