Medical Park Gaziantep Hastanesi, Psikiyatri Kliniği Uzm. Dr. Neslihan Şahin Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu hakkında önemli bilgiler verdi.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) çocukluk çağında başlayan okul hayatını, akran ilişkilerini, akademik başarıyı, sosyal hayatı etkileyen nöropsikiyatrik bir bozukluktur. Her ne kadar çocukluk çağı psikiyatrik bozukluklar içinde yer alsa da erişkin dönemde de belirtiler devam etmekte kişinin iş, aile ve sosyal yaşamını olumsuz etkileyebilmektedir.
Dikkat edilmesi gereken unsur erişkin dönemde ne tür belirtilerin yaşanabileceği ve hangi durumlarda psikiyatrik yardım alma gerektiği konusudur.
Okul çağında çocuğun okula başlamasıyla birlikte öğretmenlerin de durumu farketmesi, okul başarısında düşüklük, öğrenme zorlukları, yerinde duramama, sınıfta oturamama, sürekli konuşma, sessiz duramama, derslerde sıkılma, öğrenme güçlüğü gibi durumlar aileleri tedaviye yönlendirebilen belirtilerken, erişkin dönemde tanı atlanabilmektedir. Bu durum da bireyin tedavi şansını ortadan kaldırır.
Erişkin Dönemde Görülebilen DEHB Belirtileri Nelerdir?
Erişkin dönemde görülebilen belirtiler; ani, sonucunu düşünmeden kararlar verme, harekete geçme, bir kitabı bitirememe, çabuk sıkılma, işleri erteleme, işten kaytarma, toplantılarda ilk 10-15 dk.'dan sonra konuyu takip edememe, organize olamama, planlama da güçlükler olabilir. Ayrıca bu bireylerde dağınıklık, düzensizlik, kişiler arası ilişkilerde sorunlar, çabuk aşık olup, kalıcı ilişkiler kuramama, düşük benlik saygısı, çökkünlük, kaygı ve madde kullanım bozuklukları görülebilir.
DEHB tedavi edilmezse; akademik alanda ve iş yerinde başarısızlık, sigara, alkol, madde kötüye kullanımı, kazalar, şiddet ve suç eğilimi, yasal sorunlar ortaya çıkabilir.
Özellikle merak edilen unsur bu kişilerin nasıl olup da bazı konulara dikkat verebildikleri, uzun süre sürdürebildikleri konusudur. Dikkat tek bir işlev değildir. Uyaranlar arttıkça, görev zorlaştıkça dikkat azalır. Uzun süre TV seyretmek, bilgisayar oyunu oynamak dikkati değerlendirmek için yeterli veriler değildir. Çünkü ilgi, motivasyon ve duygular dikkati arttırabilir. Dolayısıyla sevilen bir iş, uğraş dikkat eksikliği olan biri tarafından uzun süre sürdürülebilir. Bu bireyin DEHB'li olmadığını göstermez.
DEHB Nedenleri Nelerdir?
Bu bozukluğun en önemli risk etkeni genlerdir, ailesel geçiş sık görülür. Değerlendirilen çocukların ebeveynleri; “Bu belirtiler küçükken bende de vardı” diye sıklıkla bildirir. Çevresel etkenlerin katkısı olsa da doğrudan hastalık nedeni değildir.
Sonuç olarak; DEHB iyi tanımlanmış bir bozukluk olmasına rağmen çocukluk çağında özellikle okul döneminde görülen bir bozukluk olarak bilinmesi erişkin dönemde tanının atlanmasına neden olabilmektedir. Çocukluk döneminde DEHB tanısı alan bireylerde erişkin dönemde dürtüsellik ve hiperaktivite (aşırı hareketlilik) belirtileri azalmakta dikkatte azalma daha ön plana çıkmaktadır. DEHB tedavisi gerek ilaçlar, gerekse de psikososyal müdahalelerle yürütülmektedir Uygun tedaviyle yaşam kalitesi artmaktadır.
Her bir belirti DEHB olmayacağı gibi, belirtilerin bir arada bulunması da “huy ya da kişilik özellikleri” olarak geçiştirilmemeli, tanı ve tedavi açısından uzman yardımı alınmalıdır.
