19 Mayıs Tarihi
Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı, her yıl 19 Mayıs tarihinde kutlanan, Türkiye Cumhuriyeti’nin ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin resmî bayramıdır.
Mustafa Kemal Paşa, 18 askerle birlikte 16 Mayıs 1919’da İstanbul’dan Samsun’a doğru Bandırma Vapuru ile yola çıkmış, vapur 17 Mayıs günü gece saat 23.00 civarında İnebolu Limanı’na ulaşmıştır. 19 Mayıs 1919’da Mustafa Kemal Atatürk Bandırma Vapuru ile Samsun’a çıkmıştır ve bugün İtilaf Devletleri’nin işgaline karşı Türk Kurtuluş Savaşı’nın başladığı gün kabul edilir. Atatürk bu bayramı Türk gençliğine armağan etmiştir.
Millî Mücadele döneminde Mustafa Kemal, Türk milletini ileri götürecek olanların ve köhnemiş fikirlere karşı gelecek nesillerin ve genç fikirlerin olduğunu görmüş bu nedenle de “gençlik” kavramı Atatürk için ayrı bir önem taşımıştır. Bundan dolayı Atatürk gençlerden sık sık bahsederken, yaş sınırı dışında fikrî olarak gençliği yani, fikirde yeniliği ifade etmiştir.
Bu bağlamda Atatürk’ün şu sözü çok anlamlıdır: “Genç fikirli demek, doğruyu gören ve anlayan gerçek fikirli demektir.”
- 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramımız” ilk kez 1926 yılında Samsun’da “Gazi Günü” olarak kutlandı.
- 24 Kasım 1934 tarihinde Atatürk soyadının verilmesinin ardından 1935 yılında “Atatürk Günü” oldu.
- 1937 yılında Milli Eğitim Bakanlığı Genelgesi’yle “19 Mayıs İdman Bayramı” olarak tüm illerde ve okullarda etkinliklerle coşkuyla kutlanmaya başladı.
- 20 Haziran 1938 tarihinde “Gençlik ve Spor Bayramı”, 17 Mart 1981’de “19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı” adını aldı.
- 2012 yılından bu yana 19 Mayıs törenleri Milli Eğitim Bakanlığı’ndan Gençlik ve Spor Bakanlığı bünyesinde kutlanıyor.
Atatürk Samsun’da 6 gün kaldı
Mustafa Kemal ve arkadaşlarını 19 Mayıs 1919’da Samsun’da küçük bir grup karşıladı. “Dokuzuncu Ordu Kıtaları Müfettişi ve Padişahın Fahri Yaveri Mirliva Mustafa Kemal Paşa” unvanı ile bölgeye gelen Mustafa Kemal, Samsun’a vardığını telgrafla İstanbul’a bildirdi.
Mustafa Kemal, Samsun’da
kaldığı süre içinde “Mantika Palas’ta konakladı.
9. Ordu Müfettişi Mustafa Kemal, durumun İngilizlerin iddia ettiği gibi olmadığını belirledi. İngilizlerin denetimindeki kentte yakından takip edilen Mustafa Kemal, kurtuluş için örgütlenmenin mümkün olmayacağını fark edince Havza’ya geçmeye karar verdi.
Mustafa Kemal Atatürk, Milli Mücadele için Samsun’a çıktıktan sonra, örgütlenme planlarının önemli bir kısmını, Samsun’un kaplıcalarıyla ünlü ilçesi Havza’da yaptı.
Atatürk, Havza’ya geçişinde İngilizlerin şüphesini çekmek istemediği için böbrek sancılarına Havza’nın şifalı kaplıcalarının iyi geleceğini gerekçe göstererek 25 Mayıs 1919’da Samsun’dan ayrıldı.
Büyük Önder’in Samsun’a çıkışı, Yunan askerlerinin denize döküldüğü 9 Eylül 1922’ye kadar sürecek büyük mücadelenin de ilk adımı oldu.
Gençlik ve Spor Bayramı, Atatürk’ün milli mücadele ve İtilaf Devletleri’nin işgaline karşı Türk Kurtuluş Savaşı’nı başlatmak için 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkmasından dolayı kutlanan bir milli bayramdır.
İlk defa 19 Mayıs, tarihte 1926 yılında Samsun’da kutlanmıştır. Samsun’da kutlandıktan sonra ulusal bir gün ilan edilerek milli bayram haline gelmiştir. İlk kez 24 Mayıs 1935’te Atatürk Günü adı altında resmiyet kazanmıştır ve Mustafa Kemal Atatürk bu bayramı Türk gençliğine armağan etmiştir.
Uzun yıllar “Gençlik ve Spor Bayramı” adıyla kutlanan bayram, Atatürk Yılı kabul ve ilan edilen 1981’de dönemin Devlet Başkanı Kenan Evren tarafından yapılan değişiklikle “Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı” adını almıştır.
Atatürk 19 Mayıs’ı
neden gençlere armağan etti?
Mustafa Kemal’in, Samsun’a varış tarihi olan 19 Mayıs 1919, Atatürk’ün isteği üzerine “Gençlik ve Spor Bayramı” olarak ilan edilmiştir. Çünkü Atatürk Türk gençliğini seviyor, onlara sonsuz bir önem veriyor ve güven besliyordu. Türkiye’nin istikbalinin onların ellerinde ve omuzlarında yükseleceğini çok iyi biliyordu. Bu nedenle en büyük eserim dediği Cumhuriyeti Türk gençliğine emanet etmiştir.
Gençliğe hitaben yaptığı konuşmasında Atatürk: “Ey Türk Gençliği! Birinci ödevin; Türk bağımsızlığını, Türk Cumhuriyetini sonsuzluğa değin korumak ve savunmaktır. Varlığının ve geleceğinin biricik temeli budur. Bu temel senin en değerli güven kaynağındır” demektedir.
İşte Atatürk Kurtuluş Savaş’ımızın başlangıcı sayılan ve kendi hayatının ve Türk milletinin hayatında önemli bir dönüm noktası olan 19 Mayıs’ı bayram ilan ederek Cumhuriyeti emanet ettiği Türk gençliğine bu sebeple armağan etmiştir.