Önce çürük bina yapacaksın, sonra insanlara hadin çürük binaya girin diyeceksin. Sonra deprem öldürdü diyeceksin, sonra kurtarma ekibi ile kurtarmaya çalışacaksın.
Meselenin önce ahlaki, sonra ekonomik boyutunun olduğunu düşünüyorum. İran depreminde çok zayiat olunca, bir uzman şöyle bir açıklama yaptı: ülke ne kadar fakirse, o kadar da ölüm oranı yüksek olur. Ülke ne kadar zenginse, ölümler o kadar az olur demişti.
Ben bu açıklamaya bir de ahlak düzeyini eklemek istiyorum. Ülke çok zengin, ancak insanında rüşvet alıp verme hastalığı var ise, depremde ölenlerin sayısı yine fazla olur. Önce ahlaklı mükemmel, yani insanı kamil, e ihtiyaç vardır.
Sonra zenginlik gelir. Müteahhit inşaatın malzemesinden çalarak para kazanacak, refah düzeyini arttıracak, evin parasını ödeyen aileye mezar olacak. Böyle bir ülkede yaşıyoruz maalesef. Denetim yapan kurumlar dürüst olmadığı sürece, bu ölümler yaşanacaktır. Yani mesenin temelinde ahlaki sorunlar var. Belediyelerimizin, seçim dönemlerinde oy almak için bu tür inşaatlara izin vermeleri, fazla kat yapmalarına göz yummaları bu tür felaketleri davet ediyor. Bu bina denetimlerinin de noterlere verilmesi çözüm olabilir.
Çünkü denetim kurumları görevini layıkı ile yapmadıklarından, noterlerin daha dürüst davrandıkları kanaatindeyim. Noterlerin yükü daha çok artacaktır diyeceksiniz. Bu çok doğrudur. Ancak denetim büroları da noterler gibi sıkı denetime alınamıyor, bu nedenle noter diyoruz. Depremler hep olacaktır. Japonlar gibi depremle yaşamasını öğrenmeliyiz. Bu işin kökten çözümü vardır. Deprem istatistiklerine bakarsak, ülkemizde henüz 10 şiddetinde bir deprem olmadığını görmüş oluruz.
Öyle ise, 10 şiddetinde bir depreme dayanıklı binalar yapacaksın, deprem oluyorsa olsun, kimse zarar görmeyecektir. Özel kuruluşlar çürük bina yapıyorsa, bina yapım işini özel sektörün ve müteahhidin elinden alıp, bizzat Tokinin dışında kimseye bina yapma izni vermeyeceksin. Bu görüş çok katı bir görüş diyenler olacaktır. Özel sektör ve siyasi belediyeler adam oluncaya kadar bir süre inşaattan elleri çektirilmelidir bence...
