D'hondt Sistemi nasıl çalışır?
Cumhuriyet tarihinin belki de en önemli seçimine giderken özellikle muhalefet partileri arasında tereddüt eden arkadaşlar için bir bilgilendirme yapmak istedik.
Artık şurası ayan beyan belli oldu ki;
Özellikle meclis aritmetiğinde cumhur ittifakının çoğunluğu ele geçirmemesi için her oy çok kıymetli...
Dolayısıyla bir çok kişi,
tip (Türkiye İttifakı Partisi), zafer, chp, iyi parti gibi muhalefet partilerinden birini seçmek isterken,
aynı anda da acaba oyum boşa gider mi?
Diye tereddüt yaşayabiliyor.
Şimdi sizlerle beraber en verimli oy kullanımı anlamında ne yapabiliriz beraber bakalım...
D'hondt Sistemi nasıl çalışır?
Öncelikle d'hondt sisteminde, milletvekili dağılımı yapılırken sistem şöyle çalışıyor.
Biz kolaylık olsun diye üç parti üzerinden örnek verelim, akp, chp, tip olsun mesela.
Sizler örneklemeye diğer partileri de uyarlayabilirsiniz.
örneğin bir seçim çevresinde...
akp....70000
chp....60000
tip......24000 oy almış olsun.
Örneğin bu seçim çevresinde beş vekil seçilecekse,
her partinin geçerli oylarını önce bire, sonra ikiye, üçe, dörde ve beşe bölünüyor.
Ve böylece bir çizelge oluşturmaya başlamış olursunuz.
Her partinin oylarını böyle böldükten sonra en büyük beş rakamı yuvarlak içine aldığınızı düşünün ve partilere dağıtın.
akp....70000, 35000, 23333, 17500, 14000
chp....60000, 30000, 20000, 15000, 12000
tip......24000, 12000, 8000, 6000, 4800
şeklinde bir çizelge çıkar ortaya.
Şimdi en büyük rakamlardan bakmaya başlayalım.
1. vekil...akp........70000
2. vekil.. chp........60000
3. vekil.. akp....... 35000
4. vekil...chp........30000
5. vekil.. tip......... 24000
Ve böylece akp 2, chp 2, tip 1 vekil çıkarır.
Şimdi örneğe daha iyi bakalım.
Gördüğünüz gibi son vekili akp 23333 oyla alacakken siz yüklenince tip 24000 oyla vekil çıkarmış oluyor.
Şimdi ise gelelim işin asıl püf noktasına!
Demek ki neye bakılacakmış?
Öncelikle sizin bulunduğunuz seçim çevresinde tip eğer bu örnekteki gibi oy alabiliyorsa ne ala.
Oyunuz tip'e gitsin. Çokta güzel olsun...
Ama.
Diyelim ki iyi parti çok oy alamıyor sizin orada.
Mesela toplam oyu 15.000 olsun.
Vekil şansı var mı? Yok!
Siz tip'e değil de iyi parti'ye verdiğiniz için son vekil kime gitti akp'ye.
Yani chp mi, tip mi derken aslında kime oy vermiş oldunuz?
Aynen gördüğünüz gibi. Evet akp'ye.
iİşte yapılması gereken asıl hesap budur sevgili dostlar.
Yani hangi seçim çevresinde olduğunuzu, oyunuzun bir karşılığı olup olmadığını lütfen çok iyi hesap edin.
Yani ben şu'na, bu'na, o'na bile oy vermem derken aslında akp'ye oy vermiş olmayın.
Örneğimizi chp-tip-akp üzerinden verdik ama başta da dediğimiz gibi aslında bu örnek
mesela chp-iyip-akp denkleminde de geçerli.
Unutmayın...
Bu seçim son seçim olabilir.
Üşenmeyin, hesap edin. Analiz yapın.
Ve tabii ki çok akıllı olun.
Eve gidip "ohhh yaa chp'ye, iyi partiye, tip'e oy verdim" derken aslında akp'ye vermiş olmayın.
Sağlıcakla Kal Yüce Türk Milleti'm.
